COMMUNIQUÉS

In het Golfjaar 1991 heeft het bij velen van ons binnengeregend. Als het stormt weet je waarvoor een mens staat, wat hij voor een appel en een ei verkoopt en wat hij nooit wil opgeven.

Het gewelddadige optreden van Saddam Hoessein en het nog veel brutaler antwoord van de westerse mogendheden deed vele landgenoten, die zich progressief achtten, naar rechts schuiven. Etienne Vermeersch begon zijn pro westers golf discours in de krant De Morgen, die hem ‘carte blanche’ gaf (wie eigenlijk?). Onnadenkende leiders van de Vlaamse vredesbeweging verdedigden de embargogedachte en wisten na het uitbreken van de oorlog niet welke richting ze moesten uitkijken. ‘Geen betoging meer,’ zei Hugo Ongena me, ‘de mensen zijn moebetoogd.’

Ik herinner me dat ik in die periode woedend was. Ik stond alleen, met enkele vrienden, maar dacht er niet aan met rechts mee te doen. Hoe konden we ons protest publiek verwoorden? We dachten aan communiqués. Dergelijke mededelingen kunnen de wereld niet diepgaand veranderen, maar ze zorgen wel voor meer duidelijkheid in een periode van verwarring. Als het centrum en centrumlinks beginnen te glijden, zijn ze het enige wapen dat overblijft. De communiqués die volgen, gaan uit van de Club van Antwerpen, een groep onafhankelijke intellectuelen van katholieke, protestantse en ongelovige origine. Het eerste stuk getiteld ‘Dank, nogmaals dank’ luidt als volgt:

‘De Club van Antwerpen, na de overwinning in diepe dankbaarheid bijeen op 27 februari 1991, keurde volgende resoluties goed. De Club
- wenst de ministers geluk voor hun krachtdadige houding tijdens het beschavingswerk. Feliciteert met name de chef van het buitenlandse beleid voor zijn praatvermogen, zijn flexibiliteit en veelzeggende blik;
- hoopt dat de coalitie op even kloeke manier de resterende luttele wereldproblemen zal wegwerken;
- groet met bescheiden bewondering de collega’s van de CIA en de Mossad, werkzaam op ons ministerie van buitenlandse zaken;
- betreurt dat enkele leden van de meerderheid opstapten in een betoging tegen het vrije westen op dertien januari 1991 en vraagt met aandrang de bijeenroeping van alle overwerkte parlementsleden om orde op zaken te stellen;
- feliciteert een Brusselse schepen voor zijn verbod van een betoging bij de Amerikaanse ambassade en vraagt luchtbombardementen voor alle bijeenkomsten waarmee niet-betogers het oneens zijn;
- prijst de Heer dat geen enkel lid van de PVDA tot de media kon doordringen;
- vraagt de Vlaamse bevolking een bescheiden gift te storten op rekening van CNN;
- feliciteert de BRTN en de VTM voor de uitgebreide weerberichten;
- protesteert in gewetensnood tegen de verzwakking van de carnavalsfeesten in West-Europa, in naam van de middenstand, die het al zo moeilijk heeft;
- is van oordeel, overeenkomstig de principes van pluralisme en tolerantie, dat de olieprijs gevoelig moet dalen in het belang van de leden van de Club;
- pleit voor het onmiddellijk herstel van de vriendschappelijke toeristische betrekkingen met Irak;
- eist, in navolging van het verdrag van Versailles, zeer hoge herstelbetalingen van het Iraakse volk. De begrafeniskosten van de tienduizenden soldaten zijn uiteraard voor dezelfde rekening;
- dankt oprecht de Kerken, de Loge en de Fanfare van het Gezonde Leven voor de morele steun in het beschavingswerk.
Wij strijden met onze sympathisanten voor een eigen gelaat, mondige medemenselijkheid, verlengde weekends en goedkope benzine.
Lotenhulle, vierde schuur rechts. Namens de Club van Antwerpen, J. Kruithof (redacteur), W. Deckers, C. Lecompte, M. Van de Pitte.’
Deze tekst werd gepubliceerd in De Morgen van 6 maart 1991 op p. 23.

Een tweede communiqué verscheen enkele weken later in De Morgen met de volgende inhoud:
‘De Club van Antwerpen, in spoedvergadering bijeen op 25 maart 1991, keurde volgende resoluties goed. De Club
- heeft met afschuw kennisgenomen van het bericht dat meer dan vijftigduizend ton bommen in Koeweit en Irak doel misten. Bovendien werden honderden ongewapende Iraakse soldaten genadeloos neergeschoten, zie De Morgen van 23 maart 1991, die dit gebeuren terecht op de frontpagina plaatste;
- klaagt het feit aan dat de waarheid over de Golfoorlog wekenlang werd achtergehouden en dat thans geen inspanning wordt gespaard om de onmenselijke praktijken goed te praten. Dat zovelen de gebeurtenissen, hoe erg ook, zonder protest ondergaan, is een angstwekkend gegeven;
- verzet zich krachtig tegen het voornemen van de Verenigde Staten om een permanente militaire commandopost in de Golf te vestigen;
- veroordeelt met klem de indirecte medewerking van de Belgische regering aan de slachting en vraagt een grondig parlementair debat;
- eist de bijeenroeping van een nieuw Hof van Neurenberg om, in naam van de mensheid, het barbaarse beleid van Bush, Major, Mitterand en hun collaborateurs te bestraffen.’
Deze tekst werd ondertekend door J. Kruithof (redacteur), C. Lecompte, L. Abicht, W. Deckers en M. Van de Pitte.

Tenslotte heb ik voor een Golfnummer van Het Vrije Woord (maart 1991, p. 5) onder de titel ‘Het arrogante westen’ een tekst opgesteld, die ook als een communiqué kan worden beschouwd, met volgende inhoud:
‘1. De internationale spanning, ontstaan door de annexatie van Koeweit door Irak, kon en mocht maar op één manier worden opgelost, namelijk via diplomatiek overleg. De Verenigde Staten hebben volkomen eigenzinnig die weg bewust geblokkeerd door op 5 augustus Saoedi-Arabië te bezetten. Zij wilden zelf beslissen en kozen voor het ultimatum.
2. Sinds Engeland in 1899 op imperialistische wijze van Koeweit een Engels protectoraat maakte, heeft Irak de onafhankelijkheid van dit gebied betwist, daarna onder dwang erkend, daarna weer betwist, enz. Wie erkent dat Irak het recht heeft om een opening naar de Golf te eisen en dat Koeweit door overproductie de prijs van de olie wil drukken terwijl het in het noorden van zijn grondgebied Iraakse olie pompt, kan niet ontkennen dat we hier te maken hebben met een levensgroot politiek probleem. De Verenigde Staten en hun bondgenoten weigeren dat in te zien waardoor ze het vraagstuk vergroten in plaats van het op te lossen. Dezelfde houding als in het conflict tussen de Israëlieten en de Palestijnen, waarmee men steevast, dit is al meer dan veertig jaar, slechts rekening wil houden met de belangen van de pro-westerse partij in het conflict. Men kiest met fanatisme voor het behoud van een kankergezwel en doet daarna alle moeite om die kanker te bedwingen. Dat lukt niet.
3. Resolutie 678 van de Veiligheidsraad betreft Koeweit en veroorlooft op geen enkele manier de grootschalige vernietigingen in Irak. Terwijl CNN juicht over het grootste luchtbombardement aller tijden, getuigt oud-minister Clark van de VS dat hele wijken van Bagdad zwaar beschadigd werden. De waarheid is dat Amerikanen en Engelsen aan massamoord doen. Laat uw bewustzijn niet vergiftigen, beste humanist, het fascisme is niet dood en duikt in nieuwe vormen op.
4. De huidige westerse agressie gaat volstrekt in tegen het UNO-handvest. De UNO heeft de Verenigde Staten geen enkel mandaat gegeven om als grootmacht zelfstandig op te treden zoals nu gebeurt. Slechts een vredesmacht van de Verenigde Naties is eventueel te legitimeren en die ontbreekt volledig. Mij kunnen de groten der aarde niet voor de gek houden.
5. De UNO-resolutie 678 werd geformuleerd door een Veiligheidsraad, die een constructie is van de overwinnaars van Wereldoorlog II. Vijf leden met vetorecht, die samen één derde van de wereldbevolking vertegenwoordigen. Geen enkel vast lidmaatschap voor Latijns-Amerika, Afrika, de Arabische wereld, India met meer dan 800 miljoen inwoners, quelle folie! Twee van de vijf permanente stemmen ingenomen door Engeland en Frankrijk, samen goed voor nog geen 125 miljoen mensen. Zeur niet, zeggen ze dan.
6. Voor de Arabische volkeren heeft het Westen zijn mateloze arrogantie in dit conflict getoond en daardoor zijn morele geloofwaardigheid verloren. Voor mij ook.’

Om in de communiquéstijl te blijven, sluit ik dit stuk af met enkele aanvullende resoluties:
- Uiteraard verdient Saddam Hoessein geen standbeeld wegens lieftalligheid. Het eerste wat ik in mijn lezingen over de crisis in het Midden-Oosten zei, was dat hij een monster is. Hij is het die, toen hij nog gesteund werd door het westen, de oorlog tegen Iran begon. Hij heeft heel wat mensen uit zijn naaste omgeving vermoord, communisten laten martelen en Koerden en Sjiieten genadeloos onderdrukt;
- vanaf het begin van de crisis heb ik me gekant tegen een embargo omdat het slachtoffer van zo’n economische blokkade het Iraakse volk zou zijn (wat ook bewaarheid werd) en ik blijf erbij dat het militaire Golfavontuur een onnodige misdaad tegen het Iraakse volk was;
- het gaat er bij mij niet in dat het westen Irak geen atoomwapens gunt maar Israel wel;
- ik ben geschokt door de verwarring in vele linkse geesten. Sommigen van hen kwamen uitvoerig aan het woord in De Morgen. Semprun is zijn bezielende kracht van weleer kwijt, je voelt dat hij dagelijks moet schipperen. Bierman zit gevangen in zionistische vooroordelen die hij, naar ik vrees, niet meer kwijtraakt. Enzensberger met zijn doodsdrift bij Hoessein baseert zich op groteske Freudiaanse veronderstellingen, die niet bewezen zijn. Zijn verhaal maakt zelfs indruk op Paul Goossens, zie zijn hoofdartikel van 26/2/1991. Waar haalt Enzensberger het vandaan om te poneren dat Hoessein bereid is alles te vernietigen op voorwaarde dat hijzelf het laatst mag sterven? De dodencijfers bewijzen dat in 1991 niet Hoessein maar de geallieerden door de grootste destructiedrang gedreven werden. De slimmerds, die plots de Iraakse dictator met Hitler vergeleken – Bush behoort tot hen – slaan letterlijk op hol;
- ik heb veel respect voor ex-minister Clark, die zich inspant om de moordenaars van de Iraakse doden voor een onafhankelijk wereldtribunaal te dagen;
- nadat tienduizenden Irakezen waren gevallen, beweerde Bush dat de Amerikanen zo’n goede en genereuze mensen zijn. Ik sluit niet uit dat zijn eigen genereuze kleinkinderen op een scherm Golfoorlogje aan het spelen waren met de piotten van Hoessein als slachtoffers.