Παντελής Πουλιόπουλος (1900-1943)

Χρονόλογιο
1900. 10 Μαρτίου: Ο Παντελής Πουλιόπουλος γεννιέται στη Θήβα, ένα από τα έξι παιδιά του εμπόρου Νικολάκη Πουλιόπουλου.
1920. Ο Π. στρατεύεται και στέλνεται στο μέτωπο της Μικράς Ασίας. Εκεί στρατολογείται σε πυρήνα του Σοσιαλιστικού Εργατικού Κόμματος (ΣΕΚΕ) και αναπτύσσει αντιπολεμική δράση.
1922. Λίγο πριν την ήττα, ο Π. συλλαμβάνεται μαζί με άλλους 24 στρατιώτες για «αντιπολεμική δράση». Αντιμετωπίζει την κατηγορία της εσχάτης προδοσίας. Με την κατάρρευση του μετώπου απελευθερώνεται.
1922-1924. Αναδεικνύεται σε κεντρικό στέλεχος του κινήματος των «Παλαιών Πολεμιστών», στο οποίο οργανώνονταν οι αυθόρμητες αντιπολεμικές και σοσιαλιστικές κινήσεις της περιόδου. Εκλέγεται πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας των Παλαιών Πολεμιστών στις 9 Μαΐου 1924.
1924. Νοέμβριος. Συνέρχεται το Γ’ Έκτακτο Συνέδριο του ΣΕΚΕ. Το κόμμα μετονομάζεται σε ΚΚΕ και ο Π. εκλέγεται πρώτος γραμματέας του. Το συνέδριο υιοθετεί τις απόψεις της Διεθνούς για το «Μακεδονικό».
1925. 15 Απριλίου. Ο Π. συλλαμβάνεται με τον Μάξιμο και άλλα στελέχη της ηγεσίας του ΚΚΕ με αφορμή το «Μακεδονικό». Στις 8 Αυγούστου γίνεται η πρώτη δίκη. Ο Π. Καταδικάζεται σε 1,5 χρόνο φυλακή. Στις 24 Αυγούστου ο Π. δικάζεται με άλλους 23 για «απόπειρα απόσπασης της Μακεδονίας και Θράκης». Η πεντάωρη απολογία του Π. δημιούργησε μεγάλη εντύπωση για την πολιτική και νομική της πληρότητα. Το δικαστήριο αναβάλλει.
1926. 22 Φεβρουαρίου. Η δίκη των «αυτονομιστών» συνεχίζεται. Ο Π. βρίσκει την ευκαιρία να προβάλλει τον διεθνισμό και την εργατική αλληλεγγύη. Το δικαστήριο παύει τη δίωξη, αλλά ο Π. εξορίζεται στη Φολέγανδρο. Απελευθερώνεται τον Αύγουστο με την πτώση της δικτατορίας του Πάγκαλου. Στις 5-8 Σεπτεμβρίου, η «Σύσκεψη Παραγόντων» του ΚΚΕ επανεκλέγει ομόφωνα γραμματέα τον Π.
1927. 15 Ιουνίου. Ο Π. απευθύνει μαζί με τον Γιατσόπουλο «γράμμα στα μέλη του ΚΚΕ». Επιχειρεί ριζική κριτική στη γραμμή της ηγεσίας και συγκεντρώνει γύρω του σημαντικό αριθμό κομματικών μελών. Στις 25 Σεπτεμβρίου ο Π. και ο Γιατσόπουλος διαγράφονται. Στις 4 Νοεμβρίου συγκροτείται ομάδα αντιπολίτευσης προς το ΚΚΕ (Π., Μάξιμος, Γιατσόπουλος, Χαϊνογλου, Σκλάβος) και εκδίδεται το περιοδικό «Σπάρτακος».
1928-1932. Η ομάδα του «Σπάρτακου» επιχειρεί να εκφράσει στην Ελλάδα τις απόψεις της Διεθνούς Αριστερής αντιπολίτευσης. Ο Τρότσκι δίνει καταρχήν το «χρίσμα» στο άλλο αντιπολιτευόμενο ρεύμα, τους «αρχειομαρξιστές». Στο ίδιο διάστημα ο Π. υπερασπίζεται ως συνήγορος τους εργαζόμενους απέναντι στην αυθαιρεσία των εργοδοτών. Το καλοκαίρι του 1932 υπερασπίζεται τους εξεγερμένους φυλακισμένους της Άσσου στην Κεφαλονιά.
1933. Η Διεθνής Αντιπολίτευση προσανατολίζεται προς τη δημιουργία της 4ης Διεθνούς (πράγμα που συνέβη το 1938). Η ομάδα του «Σπάρτακου» διασπάται. Ο Π. ακολουθεί τη Διεθνή Αντιπολίτευση, ενώ ο Μάξιμος παραμένει στη γραμμή κριτικής υποστήριξης του ΚΚΕ.
1936. Η δικτατορία του Μεταξά υποχρεώνει τον Π. να συνεχίσει τη δράση του σε συνθήκες παρανομίας. Οι αρχές τον επικηρύσσουν.
1938. 18 Αυγούστου. Ο Π. συλλαμβάνεται. Οδηγείται στις φυλακές Αβέρωφ, μετά στην Αίγινα και τελικά στο στρατόπεδο συγκεντρώσεως κομμουνιστών της Ακροναυπλίας.
1942. Ο Π. μεταφέρεται άρρωστος στο Δημοτικό Νοσοκομείο της Αθήνας και στη συνέχεια στις φυλακές Αβέρωφ και τέλος στο στρατόπεδο συγκέντρωσης της Λάρισας.
1943. 6 Ιουνίου. Ο Π. εκτελείται από τους Ιταλούς στο Νεζερό, μαζί με άλλους 105 φυλακισμένους αγωνιστές, σε αντίποινα για το σαμποτάζ στο Κούρνοβο.