Geschreven: 8 (21) november 1917
Bron: Protocollen van het Centraal Uitvoerend Comité 1917 (protocol nr. 8)
Vertaling: door Pete Dickinson uit het Russisch naar het Engels en Peter den Haan naar het Nederlands
HTML en contact: Adrien Verlee, voor het Marxists Internet Archive
| Hoe te citeren?
Leest u dit met een smartphone?
Met (enkele) smartphones moet u zelf uitmaken welke modus voor u geschikt is
Na de Oktoberrevolutie van 24/25 oktober 1917 oude jaartelling (7/8 november huidige jaartelling) handelde de nieuwe Sovjetregering snel om Rusland uit de eerste wereldoorlog terug te trekken. Zij deden een internationale oproep tot een algemene wapenstilstand om een eind aan het bloedbad te maken. Daarnaast riepen zijn op tot een vrede zonder annexaties en het recht van alle naties op zelfbeschikking. In de 2 navolgende artikelen schetst Leon Trotski, de nieuwe Volkscommissaris van Buitenlandse Zaken, het geopolitieke belang van de stellingname van Sovjet-Rusland.[1]
In de Buitenlandse Zaken wordt ons beleid bepaald door het Decreet over de Vrede zoals dit is vastgesteld op het Al Russische Sovjet Congres. De vaststelling van dit decreet was een grote verrassing voor de routineuze denkhoofden van het burgerlijke Europa en in eerste instantie reageerden zij op dit decreet eerder als een partijpolitiek standpunt, dan als een concrete maatregel van een regeringsmacht die miljoenen vertegenwoordigt. De burgerij van de geallieerde landen reageerden met grote vijandigheid op het decreet. De houding van de regeringen van de ons vijandige landen was op zijn best wantrouwig en hoe kon dat ook anders.
Aan de ene kant vonden ze de omwenteling interessant omdat grotere problemen binnen Rusland hun militaire kansen zou verhogen en een bron van leedvermaak opleverde. Maar aan de andere kant, inzoverre dat ze inzagen dat onze overwinning geen tijdelijk luchtkasteeltje was, maar zagen dat de Sovjetmacht zich baseerde op brede bewapende lagen, in die mate moesten ze zich wel realiseren dat de overwinning van de Sovjets van enorm internationaal belang was. Deze houding was typisch gezien de Duitse reactie op het nieuws over onze overwinning op Kerenski.[2] Onze radioboodschap vanuit Tsarkoeje Selo werd door de Oostenrijkers onderschept, maar vanuit Hamburg werd het signaal juist gestoord om verspreiding ervan tegen te gaan.
Het Duitse wantrouwen was vanzelfsprekend omdat ze, als elke bezittende klasse, kunnen glunderen, maar ze ook reden zagen om enigszins beangstigd te zijn. De verantwoordelijkheid om een voorstel te doen tot vredesonderhandelingen en een wapenstilstand lag bij de Sovjetregering. De militair-politieke situatie was niet gunstig om deze politieke stap eerder te zetten. De eenheden van (Generaal) Krasnov lagen vlak buiten Petrograd en het was mogelijk dat andere troepen hem zouden volgen.[3] In Moskou was het gevecht om de macht nog in volle gang. De informatie uit de provincies was onbetrouwbaar, vooral vanwege de zogenaamde ‘neutraliteit’ van de vakbond voor Post en Telegrafie.
In West Europa was de stemming verwachtingsvol. Er was [onder de burgerij] een overduidelijk gebrek aan vertrouwen in de nieuwe Sovjetregering. De arbeidersmassa’s hadden wel vertrouwen in de regering, maar er was de angst dat ze het niet zouden volhouden. Maar de Sovjetregering heeft zich als feit geposteerd in beide hoofdsteden van het land, op veel belangrijke plaatsen in de provincies, de overweldigende meerderheid van het leger en heeft grote aantrekkingskracht op de brede boerenmassa’s. Deze feiten zijn onbetwistbaar. Ten aanzien van de sabotage vanuit de bureaucratische toplagen en de intelligentsia heeft de Raad van Volkscommissarissen een uitgesproken mening. De sabotage vanuit de toplagen moet gebroken worden met de hulp van degenen aan de basis; de saboteurs zijn lakeien van de contrarevolutionaire bourgeoisie.
Zelfs de meest bekrompen Europese diplomaten beseffen nu dat het onmogelijk is om binnen een dag of een week de Sovjetmacht te breken. De volledige politieke machteloosheid van de Russische bourgeoisie heeft zich aan hen geopenbaard, ondanks haar sterke economische macht. Ze moeten nu rekening houden met de Sovjetregering als een vaststaand feit en hun houding daarop aanpassen. Die houding wordt empirisch bepaald; in de dagelijkse praktijk. De vertegenwoordigers van de diverse Europese machten zijn gedwongen zich tot ons te richten ten aanzien van allerlei zaken rond het dagelijkse leven, zoals bijvoorbeeld het in- en uitreizen.
De politieke relatie met de Sovjetregering verschilt per oorlogvoerende natie. De meeste vijandigheid komt waarschijnlijk vanuit de Britse regering, waar de burgerlijke top het minste risico loopt, zelfs als ze de oorlog verliezen en het meest hoopt te winnen. De zich voortslepende oorlog was in de ogen van de Britse beleidsmakers helemaal niet zo nadelig en paste goed in hun strategie. Wat Frankrijk betreft, de meerderheid van het kleinburgerlijke democratische regime is ons gunstig gezind, maar is wanhopig. De regering der kleinburgerij is overgeleverd aan de genade van de Beurs.
De kleine Franse winkeliers-pacifisten zijn individueel absoluut niet op de hoogte van de geheime verdragen en de imperialistische doelen waarvoor zij hun bloed moeten vergieten. Frankrijk heeft meer onder de oorlog geleden dan wie ook. Frankrijk voelt dat het uitgerekte karakter van de oorlog haar bedreigt met degeneratie en dood. De strijd van de Franse arbeidersklasse tegen de oorlog groeit met de dag.
Frankrijk antwoordde op de verrijzenis van de Sovjetmacht met een nieuwe regering onder leiding van Clemenceau, die een resultaat was van de hoge druk van de omstandigheden en de toename van interne oppositie door de arbeidersklasse. Clemenceau zit op de uiterst vaderlandslievende vleugel van de Radicalen en was de afgelopen 3 jaar niet in staat om een regering te vormen. En nu hebben ze er een in elkaar gedraaid, zonder de socialisten en tegen hen gericht, met horten en stoten, doodsbang voor de ontstane Sovjetregering. Kleinburgerlijk Frankrijk denkt dat wij bondgenoten van Wilhelm zijn en misschien wel tegen Frankrijk ten strijde trekken.[4]
Fragmentarische informatie krijgen we uit Italië. Daarin is sprake van enthousiasme onder de Italiaanse arbeidersklasse over de nieuwe Sovjetregering. In Italië is er 9 maanden over getwijfeld wiens kant men in de oorlog ging kiezen, om zo het grootste voordeel te kunnen behalen. In die negen maanden had de Italiaanse arbeidersbeweging uitgebreid de tijd de verraderlijke rol van een coalitie tussen het proletariaat en de burgerij te aanschouwen. De middenklasse en de boeren zijn gefrustreerd van de oorlog en die frustratie veroorzaakt een gunstige weerklank op de proteststemmen van het proletariaat.
De Verenigde Staten stapten pas na 3 jaar in de oorlog als een resultaat van sober boekhouden door de Amerikaanse Beurs. Amerika kan zich de overwinning van de ene coalitie over de andere niet permitteren; Amerika was geïnteresseerd in het verzwakken van beide coalities om zo de hegemonie van het Amerikaanse kapitaal te versterken. En daarnaast heeft ook de Amerikaanse oorlogsindustrie een aanmerkelijk belang. Tijdens de oorlog is de export van de Verenigde Staten meer dan verdubbeld en heeft een omvang gekregen die groter is dan van welke kapitalistische staat ooit. Bijna alle export gaat naar de geallieerde landen.
Toen in januari [1917] de Duitsers de onbeperkte maritieme oorlog uitriepen, liepen de stations en de kades over van producten van de oorlogsindustrie. Het transport raakte ontregeld en in New York vonden er ongeziene voedselrellen plaats. Het financierkapitaal confronteerde Wilson[5] met een ultimatum om de distributie van de materialen van de oorlogsindustrie te garanderen. Wilson gaf toe aan dit ultimatum, met daar onvermijdelijk op volgend de oorlogsvoorbereidingen en de oorlog zelf. Maar Amerika kan het feit van het bestaan van de Sovjetregering tolereren omdat ze uitermate tevreden is over de uitputtingsslag tussen de Geallieerden en Duitsland. En bovendien heeft Amerika aandelen in kapitaalsinvesteringen in Rusland.
Wat Duitsland betreft leiden haar interne economische omstandigheden ertoe dat ze de Sovjetregering half-half moet tolereren. Het vredesvoorstel wat Duitsland heeft gedaan was enerzijds het testen van het politieke water, anderzijds er op gericht de verantwoordelijkheid van voortduring van de oorlog op het vijandelijke kamp af te schuiven.
Alle informatie de we hebben over de indruk die ons decreet over de vrede in Europa heeft gemaakt, tonen aan dat onze meest positieve aannames gerechtvaardigd waren. De Duitse arbeidersklasse is zich bewust van wat er nu in Rusland gebeurd, misschien zelfs beter dan dat deze gebeurtenissen worden begrepen in Rusland zelf. De daden van de Russische arbeidersklasse zijn veel revolutionairder dan haar bewustzijn, terwijl het bewustzijn van de Europese arbeidersklasse zich over decennia heeft ontwikkeld. Op basis van een klassenanalyse van de gebeurtenissen in Rusland wordt het proletariaat in het westen zich er van bewust dat wij niet hebben bereikt, wat we hebben bereikt, dankzij een kleine groep samenzweerders met de hulp van een aantal matrozen en de Rode Garde, zoals de burgerlijke pers eenieder wijs probeert te maken, maar dat er een nieuw tijdperk in de wereldgeschiedenis is begonnen.
De arbeidersklasse heeft hier nu het staatsapparaat in handen en het zal een vredesmachine worden. Op die historische nacht van 25 oktober [7 november] kreeg de slachting de doodsteek. De oorlog, als reusachtige onderneming van verschillende klassen en groeperingen, werd gebroken. De Europese regeringen geven allang niet meer om hun eertijds vastgestelde doelen, maar over het afsluiten van de onderneming met zo min mogelijk schade aan hun suprematie. Geen van beide kanten kan nog denken aan een overwinning en de betrokkenheid van de arbeidersklasse in deze langdurige vete heeft een enorme impact. Het Decreet over Vrede wordt wijd verspreid in Europa. De oorlog kraakt in zijn voegen en het is de taak van de Sovjetregering haar een nekslag toe te dienen met een formeel voorstel om vredesonderhandelingen te beginnen.
Ik heb de geheime verdragen in handen. De voormalige hoofden van het Ministerie, Neratov en Tatiesjev, hebben ze vrijwillig aan mij overgedragen, voor zover er hier sprake kan zijn van vrijwilligheid. Het zijn geen verdragen die op perkament zijn vastgelegd, voornamelijk bestaat zij uit diplomatieke correspondentie in telegrammen die zijn versleuteld. In de komende dagen zal ik met de publicatie ervan beginnen. De inhoud is vele malen cynischer dan we dachten en we twijfelen er niet aan, wanneer de Duitse sociaaldemocratie de ijzeren kluizen weet open te breken die haar geheime verdragen verborgen houden, deze zullen aantonen dat het Duitse imperialisme niet minder cynisch en roofzuchtig is, als die van de Geallieerden.
Ik heb aan alle ambassadeurs van de geallieerde landen het navolgende document gezonden: “Geachte heren Ambassadeurs, ik heb de eer u te informeren dat het Al Russische Congres van de Sovjet van Arbeiders en Soldaten afgevaardigden, bijeen op 26 oktober, een nieuwe regering voor de Russische Republiek heeft gevormd, namelijk de Raad van Volkscommissarissen. De voorzitter van deze regering is Vladimir Iljitsch Lenin; de leiding over buitenlandse aangelegenheden valt mij toe als Volkscommissaris van Buitenlandse Zaken. In deze vraag ik uw aandacht voor de tekst zoals aangenomen op het Al Russische Congres van de Sovjet van Arbeiders en Soldaten Afgevaardigden, met het voorstel om te komen tot een wapenstilstand en een democratische vrede zonder annexaties en schadeloosstellingen op basis van het zelfbeschikkingsrecht van volkeren; en heb ik het voorrecht u te vragen deze te beschouwen als een formeel voorstel tot een directe algemene wapenstilstand op alle fronten en het onmiddellijk openen van vredesonderhandelingen. De competente regering van de Russische republiek heeft dit voorstel simultaan aan alle oorlogvoerende landen en haar regeringen gedaan. Weest u er van overtuigd, geachte Ambassadeur, dat de Sovjetregering het hoogste respect heeft voor uw bevolking, waarvan wij menen dat zij, net als alle andere volken uitgeput en bloedend door deze ongeëvenaarde slachtpartij, zullen smachten naar vrede. Hoogachtend, de Volkscommissaris voor Buitenlandse Zaken; L. Trotski”.
De commissaris voor militaire aangelegenheden, kameraad Krylenko, samen met de voorzitter van de raad van volkscommissarissen, kameraad Lenin, zijn onderhandelingen begonnen met de opperbevelhebber.[6] De volgende oproep hebben wij aan de opperbevelhebber gezonden: “Burger Opperbevelhebber. Op de autoriteit van het Al Russische Congres van Sovjets van Arbeiders en Soldaten Afgevaardigden, heeft de Raad van Volkscommissarissen de macht in handen genomen en heeft de verplichting om aan de oorlogvoerende landen en haar regeringen het voorstel te doen tot een algemene wapenstilstand op alle fronten en het onmiddellijk openen van onderhandelingen met als doel om op democratische basis vrede te sluiten. Nu dat de Sovjetregering zich heeft gevestigd in alle belangrijke delen van het land, vind de Raad van Volkscommissarissen het noodzakelijk om urgent een formeel voorstel uit te doen gaan over een algehele wapenstilstand aan alle oorlogvoerende landen en haar regeringen, aan onze bondgenoten en onze vijanden.
Een berichtgeving van gelijke strekking is verzonden door de Volkscommissaris van Buitenlandse zaken aan alle geschikte vertegenwoordigers van de geallieerde landen in Petrograd. Burger opperbevelhebber, van u wordt verwacht, in opdracht van de Raad van Volkscommissarissen, naar besluit van het Al Russisch Congres van de Sovjet van Arbeiders en Soldaten Afgevaardigden, onmiddellijk na ontvangst van dit bericht, contact op te nemen met de militaire autoriteiten van de vijandige legers met een voorstel tot het onmiddellijk staken van militaire activiteiten met als doel het openen van vredesonderhandelingen. Wij dragen u op deze voorbereidende onderhandelingen te voeren en de Raad van Volkscommissarissen beveelt u:
1) De Raad voortdurend op de hoogte te houden van de voortgang van uw onderhandelingen met de vertegenwoordigers van de vijandelijke legers;
2) Een wapenstilstand alleen te sluiten met de toestemming van de Raad van Volkscommissarissen.
Was getekend, de Voorzitter van de Raad van Volkscommissarissen, V. Oeljanov (Lenin), de Volkscommissaris voor Buitenlandse Zaken, L. Trotski, de Commissaris voor Militaire Aangelegenheden, N. Krylenko, Verzegeld, N. Gorbunov, secretaris.”
Wij verwachten dat het antwoord van Doechonin de politieke lijn zal volgen van de Sovjetregering. Maar hoe zijn antwoord ook uitvalt, het zal de Sovjets niet doen afwijken van onze weg naar de vrede. De drukpersen in Petrograd publiceren ons decreet voor de Vrede in alle talen, vooral in het Duits. En we verspreiden haar in grote aantallen.
Ik heb een document wat bewijst dat Kerenski zich bewust heeft opgesteld als een vertegenwoordiger van het geallieerde imperialisme. Wij stellen de geallieerde regeringen voor het feit, net als de ons vijandige regeringen, dat het Russische volk en het Russische leger de oorlog willen beëindigen, dat we geen imperialistische eisen hebben, dat we alle oude verdragen die ons andermans territorium zouden toestaan, in de vuilnisbak van de geschiedenis gooien, dat we voor een werkelijke vrede staan en dat we een formeel voorstel doen om vredesonderhandelingen te openen en een wapenstilstand te sluiten.
Alle regeringen staan onder druk van hun bevolking en ons beleid is er op gericht die druk te verhogen. Dat is de enige garantie dat we die vrede ook zullen bereiken, een eerzame vrede die Rusland niet zal verpletteren en leidt tot een vreedzaam samenleven met de ons naburige volkeren van West-Europa.
In dit tweede artikel legt Leon Trotski de geheime afspraken bloot tussen het Verenigde Koninkrijk, Frankrijk en het tsaristische Rusland over de verdeling van het Ottomaanse Rijk[7]
Tot dusver is maar een klein gedeelte van de geheime verdragen tussen de kapitalisten gepubliceerd. Naarmate de geheime archieven verder worden uitgeplozen, zal het Ministerie van Buitenlandse Zaken meer kunnen verklaren. Daar wordt het bewijs tegen de imperialistische diplomatie bewaard - die natuurlijk nooit had verwacht dat deze zouden worden gepubliceerd, die nooit hadden gedacht aan de mogelijkheid van de overwinning van de proletarische revolutie.
Het plan van de veroveringen zoals opgetekend door de Russische bourgeoisie en haar ‘bondgenoten’ zijn in grote lijnen vastgelegd. Het V.K. en Frankrijk drongen op hun recht aan om ‘vrijelijk’, oftewel; zoals zij het zelf beliefden, de westelijke grenzen van Oostenrijk en Duitsland te bepalen en, in ruil voor deze veroveringen, kreeg Rusland dan hetzelfde recht om de oostelijke grenzen met Oostenrijk en Duitsland te bepalen zoals zij dat zelf wilde. “Als jij mijn rug, krabt, krab ik de jouwe”, is het eerste principe (of wet) in de politiek van imperialistische diefstal.
Het project blijft niet beperkt tot de annexaties in Europa. ‘Rusland’, oftwel Sazonov en Tsjeretsjenko zoals algemeen bekend is, drongen aan op de annexatie van Constantinopel (het huidige Istanboel).[8] Maar uit de verdragen wordt duidelijk dat het niet alleen Constantinopel, maar geheel Europees Turkije zou moeten toevallen aan de Russische bourgeoisie. De verdragen over de Balkan moeten nog worden gepubliceerd, maar uit het “Afschrift” dat vandaag werd gedrukt over de Russische-Roemeense relatie, is het beleid tot afpersing van de Roemeense regering duidelijk zichtbaar, waarbij territorium van de puur Slavische bevolking wordt toegeëigend, samen met de politiek van misleiding door Rusland om daarna op een ‘geschikt moment’, het verdrag met Roemenië te verbreken.
Maar een nog groter plan betreft de veroveringen van Aziatisch Turkije. Voor een belangrijk deel is de gehele huidige oorlog bedoeld om het “Turkse Erfgoed” af te breken, gevolgd door de ‘herverdeling’ van Turks land onder de banken, de industriëlen en handelaren van de sterkste kapitalistische machten. Volgens de overeenkomst die vandaag door ons is gepubliceerd, zou Turkije gedwongen zijn zich stuk voor stuk op te delen tussen alle ‘bondgenoten’.
Alleen een klein deel, een ‘staartje’, zou voor Turkije overblijven, een klein stukje land, aan alle kanten omringd door de gelukkige eigenaren, ten koste van haar. Italië en Griekenland krijgen relatief weinig. Frankrijk krijgt een vette kluif in de vorm van de Syrische kust en land in het noorden van de Mediterrane kust. De regio die aan Frankrijk wordt toebedeeld grenst aan het Russische, die een deel van de Zwarte Zeekust omvat en het land dat daarvandaan ten zuiden ligt.
Het Russische en Franse deel grenst dan aan de oostkant weer met het Britse, dat wordt doorgetrokken als een strook die loopt van de Perzische Golf, inclusief het gehele Messopotamië en Bagdad. Naast deze drie grote stukken van de Turkse taart die de ‘machten’ openlijk in handen hebben, voorziet de overeenkomst in de vorming van een ‘onafhankelijke’ Arabische Federatie, die echter onderworpen zal zijn aan “invloedzones”, die nog moeten worden toegewezen.
Een ‘invloedzone’ is een diplomatieke term dat in alledaagse bewoordingen overheerst gebied betekent. Natuurlijk zal het in de praktijk alleen ‘onafhankelijk’ zijn van de invloed van de Arabieren zelf, overheerst door en afhankelijk van het internationale kapitaal. Aansluitend op de overeenkomst tot het opdelen van Turkije tussen ‘Rusland’ en het ‘Verenigd Koninkrijk’, is er ook een overeenkomst gesloten over het verdelen van Perzië (Iran) dat uiteindelijk elke schijn van onafhankelijkheid aan de Perzische bevolking ontzegt.
Het is onmogelijk dat de Russische bevolking op zoek is naar de plundering van andere landen of geweld tegen hen wil gebruiken. De boerenbevolking, die 90 % uitmaakt van ons leger, hebben geen behoefte aan Turkse of Perzische landerijen. Het land waar onze boeren hun ogen op hebben gericht is dat van onze eigen grootgrondbezitters en daar hoeven ze niet ver voor te reizen.
De leus ‘vrede zonder annexaties of schadeloosstellingen’ wordt oprecht ontvangen door de arbeiders en de boeren en oprecht ontvangen door de regering van de arbeiders en de boeren. Maar deze leus was volledig onaanvaardbaar voor de Russische burgerij. Miljoekov[9] en Tseretsjenko waren net zo slecht als Sazonov in het voortzetten va de misdadige oorlog en de geheime verdragen, die met de bloedige hand van de laatste frauduleuze Romanov zijn getekend in de naam van Rusland.
_______________
[1] Geschreven op 8 (21) november 1917 als ‘Verslag aan het Centraal uitvoerend Comité van het werk van de Volkscommissaris van Buitenlandse zaken’. Gepubliceerd in de Protocollen van het Centraal Uitvoerend Comité 1917 (protocol nr. 8). Voor het eerst vertaald door Pete Dickinson in het Engels en Peter den Haan in het Nederlands in Socialism Today, nr.213, november 2017.
[2] Alexander Kerenski was een sociaal-revolutionair en leider van de Voorlopige Regeringen tussen juli en oktober 1917.
[3] Generaal Krasnov was een Kozakken officier in het tsaristische leger. Direct na de Oktoberrevolutie nam hij de wapens op tegen de nieuwe Sovjetregering.
[4] Wilhelm is een verwijzing naar de Duitse keizer.
[5] Woodrow Wilson (democraat) was president van de Verenigde Staten van 1913 tot en met 1921.
[6] Generaal Doechonin was de facto opperbevelhebber van het Russische leger. Hij weigerde het decreet voor de vrede uit te voeren en werd, ondanks pogingen van Nikolai Krylenko, de commissaris voor militaire aangelegenheden om zijn leven te redden, gedood door pro-bolsjewistische soldaten in december 1917.
[7] Gepubliceerd in de Pravda, nr. 187 op 12 (25) november 1917.
[8] Sergei Sazonov was Minister voor het Buitenland onder de tsaar. Michael Tsjerestjenko, een rijke zakenman, was Minister van Buitenlandse Zaken in de coalitieregeringen in 1917.
[9] Pavel Miljoekov was Minister van Buitenlandse Zaken in de eerste voorlopige regering en leider van de Kadettenpartij, de Constitutionele Democraten; de belangrijkste kapitalistische partij in tsaristisch Rusland. Romanov verwijst naar tsaar Nicolaas de Tweede, door de Februarirevolutie uit de macht ontheven.