OUDERSCHAP

Elke mens heeft ouders, maar niet iedereen heeft een kroost. Toch een gebrek, want wat in ons bestaan is mooier dan baby’s, peuters en kleuters? In juli verbleven mijn vrouw en ik wekenlang in hotels zonder jeugd; het was er kil. Zoals bij de bond van vervroegd gepensioneerden.

De volwassenen onder ons, die geen kinderen willen kan ik niet volgen. Het zal wel waar zijn dat er al te veel of genoeg exemplaren van onze soort rondlopen, maar je kunt ook een kind adopteren. Het is wat guller dan het doffe bestaan met zijn tweeën. Ouderschap zonder biologische verwantschap is een zinvolle keuze. Ik bewonder vooral de solidairen, die jongeren van een ander ras, volk, regio of cultuur in hun kring opnemen.

Dank zij de moderne techniek kunnen ouders de geboortedatum van hun spruit bij benadering kiezen. De boorlingen zelf zijn evenwel slachtoffers, zij hebben over hun zijn of niet-zijn niets kunnen beslissen, ze worden geboren. U herinnert zich het betoog van een Franse existentialistische filosoof over het absurde van het menselijke bestaan. We worden op de wereld geworpen en hebben dat zonder eigen inbreng te aanvaarden. Misschien waren sommigen onder ons liever in de zestiende eeuw actief geweest, maar dat wordt hen niet gegund. Of waren ze hun existentie liever begonnen in een villawijk buiten New York of bij Duitse bankiers, maar ze aanschouwden het zonlicht in Kontich-kazerne.

Kinderen worden ergens in de ruimte en de tijd geworpen en kunnen bovendien hun verwekkers niet kiezen. Wat een onrechtvaardige schending van ons zelfbeschikkingsrecht. Laten wij, progressief als we zijn, naast het recht op zelfgekozen ouderschap ook het recht op bewust en vrij kindschap eisen. Je oude heer de laan uitsturen, een nieuwe moeder aan je broers en zusters voorstellen en dat soort dingen meer. Natuurlijk leeft die gedachte bij degenen die voor een commune kozen, want in zo’n milieu kun je als kind, waar Pa Janssens niet meer bevalt, Pa Peeters opzoeken.

Wie een partner zoekt, kan kiezen tussen de verschillende soorten die er rondlopen. Kinderen worden je geschonken met gegeven eigenschappen, je kunt er hoogstens wat aan schudden en schaven. Daarom eisen verlichte geesten meer genetische bemoeizucht. Er moet voortaan meer op bestelling worden gewerkt om de vrijheid te dienen van ikke en nog eens ikke, het hoogste goed.

Je vrouw of je man kun je tegenwoordig laten vallen; praktisch is dat. Het wordt tijd dat in het westen ook het recht om lastige kinderen van de hand te doen, wordt erkend. Eventueel verkopen, zoals in sommige derdewereldlanden gebeurt, maar ja, die gebieden lopen altijd voorop. Hoewel, ik las ergens dat ze daar ook kinderen ombrengen om hun organen te verkopen. Lang heb ik getwijfeld of dat nu wel of niet in mijn voordeel is, want als mijn vader er ook zo over had gedacht, was ik er nu niet meer en mijn zelf is toch de maatstaf zoals het humanisme me heeft geleerd. Anderzijds is een winkel met nieren en netvliezen naast mijn kruidenier best handig en ook menslievend, zodat ik over dit punt nog geen stelling kan innemen, want de bijbel is op dat vlak onduidelijk en de Heilige Vader heeft het te druk en de mensen mogen toch doen waar ze zelf zin in hebben?

Vrouwen weten meestal met enige zekerheid hoeveel kinderen ze ter wereld brachten. Bij mannen, die voor de neoliberale regel van de flexibiliteit gewonnen zijn, is tellen een hopeloze zaak. Een ontoelaatbare discriminatie, uiteraard. Gelukkig zal de buizenbabyproductie dat euvel doen verdwijnen. Daarom zet ik mijn sperma bij mijn spaarcentjes op de bank, rekening houdend met de rentevoeten. Moeders die altijd partij kiezen voor hun zoontje moeten heropgevoed worden, staat er in mijn cursus over emancipatie. In die omstandigheden is het voor ons, vaders, een plicht onze dochters in bescherming te nemen.

Jammer dat tegenwoordig veel volwassenen pas na hun dertigste hun eerste kind krijgen. Te laat, dat kan niks meer worden, want welke zoon van voorbij de dertig lust nu een Pa of Ma van rond de zeventig? En de lasten van het ouderschap moeten gelijkelijk worden verdeeld tussen moeder en vader, geen privileges. Als Ma het gras niet maait en geen bomen omhakt, moet zij voor de afwas, de was, de strijk en het eten zorgen. Ze heeft het zelf gezocht. Kinderen van school afhalen is, gezien de menigvuldige kapingen en gijzelingen, uiteraard mannenwerk.

Er zijn nog enkele kleinigheden: de alleenstaande vaders en moeders, de loslopende kinderen en de vraag wie er ’s avonds mag zappen. Als de generaties van grootouders, ouders en kinderen uit elkaar groeien moeten we dat opvangen met wetten, decreten, rondzendbrieven en politiereglementen. Met brochures en een vernieuwde opleiding van de eenzaamheidsexperts met vastgestelde loonschaal zonder indexsprongen.

Als kinderen geboren worden, hebben ze geen macht; de ouders bedisselen alles. Het kan niet anders, maar het moet in het groeiproces zo snel mogelijk evolueren naar een vijftig-vijftigverhouding.

Ik lijd mee met het enige kind, dat altijd en overal wordt bemind, beschermd, gecontroleerd en een broer of zus mist om samen zelfstandig te worden. In Vlaanderen is betuttelen en de baas spelen een geliefkoosde pedagogische bezigheid. Ouders gedragen zich vaak als de eigenaars van hun kroost: ze kiezen de school van hun zoon of dochter, en soms ook, wat nog bedenkelijker is, de studierichting en zelfs het beroep. Mijn vader ondertekende de schoolrapporten van zijn kinderen zonder ze goed te bekijken. Mijn moeder voedde de zeven kinderen die ze kreeg, voorbeeldig op: ze ging van 3 tot 5 naar bed, zodat wij ook nog iets aan ons leven hadden.

Is alles in dit stuk onzin? Het is aan de lezer om zelf uit te maken wat nergens op slaat en wat hout snijdt ... De keuze tussen zin en onzin is soms moeilijker dan we denken.

Tekst voor de VPRO, programma De Vlaamse Connectie
Opgenomen op 1 september 1990
Herziene versie