Marxistisch Internet Archief
Algemeen Archief
Selectie marxisten
Documenten
Filosofie
Thema’s
Arbeidersbeweging
Woordenboek
Wat is marxisme
Over ons
Andere talen
Auteurswet
Citeren
Disclaimer
Zoeken
Nieuwe teksten
Werk mee
Contact
Reclame
Bron: uitgave van S.L. Van Looy, Amsterdam, 1901 en 1902, via: www.archive.org - gedigitaliseerd door Google. Aanvulling van enkele slecht gescande bladzijden, alsook de redactionele noot, door Bert Altena.
Eerste versie: in afleveringen gepubliceerd, blijkbaar later in boekvorm gebracht.
Deze versie: spelling en matige omzetting naar hedendaags Nederlands – de afbeeldingen zijn niet overgenomen.
HTML en contact: Adrien Verlee voor het Marxists Internet Archive.
| Hoe te citeren?
Redactionele noot: De geschiedenis van het socialisme is indertijd door de marxistische sociaaldemocraten van De Nieuwe Tijd vermalen als overschrijverij van het prachtige werk van H.P.G. Quack. Nu was en is dit een uniek overzichtswerk, met zeer grote kennis van zaken, humor en liefde geschreven. Quack heeft voor zijn boek (6 delen) half Europa afgereisd om allerlei materiaal bij oude militanten thuis te raadplegen. Het is daarom ook internationaal een uniek werk. Het is dus niet zo vreemd dat Domela Nieuwenhuis daarvan gebruik heeft gemaakt. Overigens is Quack de eerste die Das Kapital in het Nederlands heeft voorgesteld.
Domela Nieuwenhuis wijkt echter wel af van Quack, omdat hij de socialisten plaatst in de dichotomie autoritair en libertair socialisme. Het plaatsen van socialisten in een van beide vakjes ging overigens niet gemakkelijk.
De analyse is dus van Domela Nieuwenhuis, veel materiaal kan van Quack komen. Domela Nieuwenhuis heeft altijd gezegd heel veel werk van de behandelde socialisten ook zelf gelezen te hebben. Dat is ook zeker het geval geweest. Overigens heeft Domela Nieuwenhuis tevens zijn ervaringen op internationale congressen verwerkt.
Domela Nieuwenhuis stond niet bekend om grote wetenschappelijke zorgvuldigheid, zolang je weet dat hij sinds de jaren 1890 niet veel heil ziet in het autoritaire staatssocialisme, is zijn verkenning door het land der socialisten altijd nog bruikbaar als eerste verkenning. Het doel van Domela Nieuwenhuis was om
arbeiders inzicht in de geschiedenis van het socialisme te verschaffen. Vandaar dat hij zich absoluut niet aangesproken voelde door kritiek van de Duitse socioloog Robert Michels, met wie hij overigens op goede voet stond, dat deze geschiedenis, wetenschappelijk gezien, niet veel nieuws bood en wat simpel was. Een bijdrage te leveren aan de wetenschap was namelijk zijn doel niet geweest. Michels’ kritiek vond hij daarom juist een compliment.
Laatst bijgewerkt:
| Verwant: • De ontwikkeling van het socialisme van utopie tot wetenschap • Algemene geschiedenis van het socialisme • Toekomstvisie op het socialisme |
Inhoud deel 1 [Historisch overzicht]
Inleiding
Het socialisme in de oudste tijd
Socialisme in Egypte, Perzië, China
Socialisme in Israël
Socialisme in het oude Griekenland
Socialisme in Rome
Socialisme in het oorspronkelijke christendom
Socialisme in de middeleeuwen
Socialisme tijdens de hervorming
Socialistische staatsromans
Christelijk-godsdienstig socialisme
Socialisme in de 17e en 18e eeuw
De voorgangers van het modern socialisme
Saint-Simon
Fourier
Robert Owen
Fichte
De erfenis van de sociale voorbereiders
Communisten vóór 1848
De chartistenbeweging in Engeland
Het socialisme in de economie
Inhoud van deel 2 [Het moderne socialisme]
Inleiding
Christelijk socialisme
Katholiek socialisme
Protestants socialisme
Algemene beschouwingen
De landnationaliseerders
Sociaaldemocratie
Louis Blanc
Marlo
Rodbertus
Schäffle
Ferdinand Lassalle
Karl Marx en Fr. Engels
De Duitse sociaaldemocratie en haar vertakkingen in andere landen
Gemengd of semi-staats en semi-vrij-socialisme
Het rationeel socialisme van Colins
Het vrijheidssocialisme van Dühring
Enige sympathiserende theoretici
Albert Lange – Johann Jacoby – Ludwig Büchner – Samter – Laveleye – Stuart Mill – Quack
Inhoud van deel 3 [Het anarchisme]
Vrij socialisme of anarchisme
De voorlopers van het anarchisme
Christelijk anarchisme
Mutuellisme. Proudhon
Communistisch anarchisme
Michael Bakoenin
De anarchistische beweging in de verschillende landen
Individueel anarchisme
Het anarchisme van de daad
Enige sympathiserende theoretici
Herbert Spencer – Wordsworth Donistharpe – Max Nordau – Novicov – Friedrich Nietzsche – Moritz von Egidy – Emerson – Ed. Douwes Dekker.
De Internationale
Het nihilisme in Rusland
Moderne staatsromans
De sociaalanarchie en de toekomst