SPIS NAZWISK
Anaksagoras (500-428 przed n. e.) - starożytny grecki filozof-materialista, który uważał za podstawę świata, nieskończoną ilość pierwiastkowych, jakościowo różnych, najdrobniejszych części materii - homoiomerii (jak nazywał je Arystoteles), z których mechanicznie składają się rzeczy.
Arkwright Richard (1732-1792) - wynalazca maszyny do przędzenia, za młodu cyrulik; został właścicielem założonej przez siebie przędzalni.
Arystoteles (384-322 przed n. e.) - największy filozof starożytności, według określenia Marksa - "Hegel starożytnego świata". Głosił swe nauki w Atenach, przez pewien czas był nauczycielem Aleksandra Macedońskiego. Na schyłku życia został oskarżony o ateizm i zmuszony do ucieczki na wyspę Eubeę, gdzie umarł. Arystoteles usystematyzował całą współczesną mu wiedzę. W filozofii najwięcej ma zasług w dziedzinie logiki, w której jak stwierdził Engels, zbadał niektóre istotne formy myślenia dialektycznego. Filozofię Arystotelesa cechują wahania między idealizmem a materializmem.
Babeuf Franfois Noël, przybrał imię Gracchusa (1760-1797) - francuski komunista utopijny; wysuwał ideę społecznej równości i usiłował urzeczywistnić swoje idee drogą spisku (tzw. "Spisek Równych") i powstania przeciw Dyrektoriatowi - ówczesnemu kontrrewolucyjnemu rządowi Francji
Bacon Francis (1561-1626) - filozof; angielski, twórca podstaw materializmu angielskiego i nauk doświadczalnych czasów nowożytnych; działacz polityczny i historyk.
Bismarck Otto Edward (1815-1898) - pierwszy kanclerz cesarstwa niemieckiego (1871-1890), przedstawiciel junkrów pruskich; realizował zjednoczenie Niemiec drogą reakcyjną; wprowadził ustawę wyjątkową przeciw socjalistom
Böhme Jakub (1575-1624) - niemiecki filozof-mistyk.
Bolingbroke Henry St. John (1678-1751) - angielski mąż stanu, konserwatysta; w filozofii - materialista-deista. Główna praca: "Listy o badaniu i pożyteczności nauki historii" (1738).
Bonaparte Ludwik [Napoleon III] (1808-1873) - cesarz francuski (1852-1870).
Bright John (1811-1889) - angielski fabrykant bawełny, zwolennik wolnego handlu; razem z Cobdenem stał na czele "Ligi Walki z Ustawami Zbożowymi"; w latach 1868-1880 zajmował szereg ministerialnych stanowisk.
Brentano Lujo (1844-1931) - niemiecki profesor ekonomii politycznej, "katheder-socjalista"; zawzięcie atakował Marksa w organie "Związku Fabrykantów Niemieckich".
Buckland William (1784-1856) - geolog angielski, autor pracy "O organicznych pozostałościach, ocalałych w pieczarach, a także o innych zjawiskach geologicznych, świadczących o faktach światowego potopu".
Carlyle Tomasz (1795-1881) - pisarz, historyk, przedstawiciel "feudalnego socjalizmu" w Anglii.
Cartwright Edmund (1743-1823) - angielski mechanik, wynalazca pierwszego mechanicznego warsztatu tkackiego (1785).
Cezar Gaius Juliusz (100-44 przed n. e.) - znakomity rzymski mąż stanu, wódz i pisarz.
Cobden Ryszard (1804-1865) - fabrykant manczesterski, obrońca wolnego handlu, założyciel "Ligi Walki z Ustawami Zbożowymi".
Collins Antoni (1676-1729) - wybitny przedstawiciel angielskiego deizmu i wolnomyślicielstwa, materialistyczny zwolennik Locke’a.
Coward William (1657-1725) - angielski filozof-materialista, zwolennik sensualizmu Locke’a, lekarz.
Cromwell Oliver (1599-1658) - wódz angielskiej rewolucji burżuazyjnej XVII wieku. Od 1653 roku lord-protektor Anglii.
Darwin Karol (1809-1882) - wielki angielski badacz natury, twórca współczesnej nauki o pochodzeniu i rozwoju gatunków roślin i zwierząt (darwinizm).
Demokryt (ok. 460-370 przed n. e.) - wielki grecki filozof-materialista, twórca teorii atomów.
Descartes René [Kartezjusz] (1596-1650) - wielki myśliciel francuski, matematyk; w filozofii - dualista i metafizyk-racjonalista, w fizyce - materialista mechanistyczny.
Diderot Denis (1713-1784) - wybitny francuski przedstawiciel Oświecenia, materialista, pisarz i poeta, założyciel i redaktor "Encyklopedii", ideolog rewolucyjnej burżuazji XVIII wieku.
Disraeli Beniamin [lord Beaconsfield] (1804-1881) - angielski mąż stanu, konserwatysta, minister finansów i premier.
Dodwell Henry (um. 1784) - angielski filozof-deista, materialistyczny zwolennik Locke’a.
Duns Scotus (1265 lub 1274-1308) - mnich franciszkanin, wybitny filozof średniowiecza, nominalista, poprzednik angielskiego materializmu.
Dühring Eugeniusz (1833-1921) - niemiecki wulgaryzujący, metafizyczny materialista i pozytywista; przedstawiciel reakcyjnego mieszczańskiego "socjalizmu równościowego".
Fichte Johann Gottlieb (1762-1814) - wybitny przedstawiciel niemieckiej filozofii klasycznej, subiektywny idealista, dialektyk.
Forster William Edward (1818-1886) - liberał angielski, zawzięty przeciwnik home-rule (autonomii Irlandii), o który powstała walka w siedemdziesiątych latach XIX wieku.
Fryderyk Wilhelm III (1770-1840) - król pruski (1797-1840).
Fourier Karol (1772-1837) - wielki francuski socjalista utopijny.
Giffen Robert (1837-1910) - angielski ekonomista i statystyk, autor prac z dziedziny obrotu pieniężnego.
Hartley Dawid (1705-1757) - filozof angielski, lekarz, materialistyczny zwolennik Locke’a, deista.
Hegel Jerzy Fryderyk Wilhelm (1770-1831) - wielki filozof niemiecki, dialektyk, twórca systemu obiektywnego, absolutnego idealizmu.
Henryk VII Tudor (1457-1509) - od 1485 roku król angielski.
Henryk VIII Tudor (1491-1547) - od 1509 r. król angielski.
Heraklit (ok. 535-475 przed n. e.) - wielki filozof Starożytnej Grecji, przedstawiciel antycznego materializmu i dialektyki, uczył, że "wszystko płynie, wszystko zmienia się".
Hobbes Tomasz (1588-1679) - wielki filozof angielski, materialista mechanistyczny, ateista, idealista w poglądach na społeczeństwo. Rozpatrywał państwo jako wynik świadomej ugody między ludźmi dla wyjścia z dzikiego, pierwotnego stanu, w którym, według poglądu Hobbesa, "człowiek człowiekowi wilkiem".
Kalwin Jan (1509-1564) - ideolog Reformacji w Szwajcarii, twórca kalwinizmu - odmiany protestantyzmu.
Kant Emanuel (1724-1804) - prekursor klasycznej, idealistycznej niemieckiej filozofii. Podstawową cechą jego filozofii jest próba pogodzenia materializmu z idealizmem. Stwierdzając istnienie "rzeczy samych w sobie" uważa je za absolutnie niepoznawalne. Autor hipotezy o pochodzeniu systemu słonecznego z tzw. mgławicy pierwotnej.
Karol I (1600-1649) - król angielski (1625-1649) z dynastii Stuartów, stracony podczas angielskiej rewolucji burżuazyjnej (30 stycznia 1649 r.).
Karol Wielki (742-814) - król Franków od 768 r., cesarz od 800 r. Założył imperium, które ogarnęło terytoria Niemiec, Francji i Włoch.
Lafargue Paul (1842-1911) - socjalista francuski, jeden z twórców francuskiej partii socjalistycznej, członek Rady Generalnej I Międzynarodówki, przyjaciel Marksa i Engelsa.
Laplace Pierre Simon (1749-1827) - francuski matematyk i astronom, dał fizykalno-matematyczne uzasadnienie hipotezy Kanta o pochodzeniu systemu słonecznego z pierwotnej mgławicy.
Lassalle Ferdynand (1825-1864) - wybitny działacz niemieckiego ruchu robotniczego w okresie 1862-1864 r. Stworzył początek prądu reformistycznego (lassalizmu), pozostawał w związku z reakcyjnym rządem Bismarcka.
Linneusz Karol (1707-1778) - szwedzki przyrodnik, twórca klasyfikacji roślin i zwierząt.
Locke John (1632-1704) - wybitny angielski filozof, sensualista, wywarł duży wpływ na francuskich materialistów XVIII stulecia. Występował także jako ekonomista.
Ludwik Filip (1773-1850) - król francuski (1830-1848).
Luter Marcin (1483-1546) - ideolog protestantyzmu w Niemczech, założyciel kościoła luterańskiego.
Mably Gabriel Bonnet (1709-1785) - opat, francuski komunista utopijny; głosił ideę społecznej równości.
Manners John (1818-1906) - angielski działacz polityczny, konserwatysta.
Mantell Gldeon (1790-1852) - geolog angielski.
Marks Karol (1818-1883).
Maurer Georg Ludwik (1790-1872) - historyk niemiecki, wybitny badacz ustroju społecznego starożytnych i średniowiecznych Niemiec.
Metternich Klemens Wenzel (1773-1859) - najbardziej reakcyjny austriacki mąż stanu, jeden z organizatorów "świętego przymierza" - przymierza wszystkich reakcyjnych sił Europy przeciw ruchowi rewolucyjnemu.
Morelly - przedstawiciel utopijnego, równościowego komunizmu we Francji XVIII wieku; autor "Kodeksu praw przyrody", w którym traktuje własność prywatną jako źródło wszelkiego zła i niedoli ludzkości i uznaje za odpowiadającą "naturze człowieka" i "prawdziwym prawom przyrody" wyłącznie własność społeczną.
Münzer Tomasz (1490-1525) - niemiecki komunista utopijny z czasów Reformacji; wybitny wódz wojny chłopskiej w Niemczech w 1525 roku.
Napoleon I Bonaparte (1769-1821) - cesarz Francji (1804-1814 i 1815). Podczas wybuchu rewolucji francuskiej 1789 r. - oficer; w 1793 r zbliżony do jakobinów; 18 brumaire’a (9 listopada) 1799 r. opierając się na burżuazji i armii dokonał przewrotu państwowego i został dyktatorem wojskowym republiki francuskiej.
Newton Isaac (1642-1727) - wielki uczony angielski, matematyk i fizyk, twórca mechaniki klasycznej.
Owen Robert (1771-1858) - wybitny angielski komunista utopijny, twórca ruchu spółdzielczego.
Priestley Joseph (1733-1804) - angielski badacz przyrody, filozof-materialista, kontynuator sensualizmu Locke’a.
Rousseau Jean Jacgues (1712-1778) - wybitny francuski filozof Oświecenia, ideolog rewolucyjnej drobno-mieszczańskiej demokracji; jego idea suwerenności narodu i równości, krytyka absolutyzmu, teoria "umowy społecznej" itd. odegrały wielką rolę w ideologicznym przygotowaniu francuskiej rewolucji XVIII wieku; w filozofii - idealista.
Saint-Simon Henri (1760-1825) - wielki francuski utopijny socjalista.
Shaftesbury Antoni (1671-1713) - filozof angielski, zajmujący wybitne miejsce w historii nauk etycznych; zwolennik Locke’a, materialista-deista.
Sickingen Franz (1481-1523) - rycerz niemiecki, zwolennik Reformacji, przywódca powstania drobnej szlachty przeciwko wielkim książętom w Niemczech.
Spinoza Benedykt (1632-1677) - wielki holenderski filozof, materialista i ateista. Jednakże nauka jego, zawierająca w sobie elementy dialektyki, miała jeszcze formę teologiczną.
Sybel Heinrich (1817-1895) - niemiecki historyk, reakcjonista. Występował przeciwko marksizmowi i rewolucyjnemu ruchowi robotniczemu.
Stuartowie - szkocka dynastia królewska, panowali w Szkocji od roku 1370, w Anglii od roku 1603.
Tacitus (Tacyt) Publius Cornelius (ok. 55 - 120 r. n. e.) - historyk rzymski.
Treitschke Heinrich (1834-1896) - niemiecki reakcyjny historyk, szowinista, antysemita.
Watt James (1736-1819) - fizyk angielski, inżynier, wynalazca, jeden z najbardziej wybitnych twórców współczesnej maszyny parowej.
Weitling Wilhelm (1808-1871) - wybitny niemiecki komunista utopijny, pozostawał pod wpływem fourieryzmu; zwolennik idei zrównania. Zerwał z Marksem i Engelsem uparcie broniąc swych poglądów utopijnych.