Geschreven: 1942
Bron:Spartacus, orgaan van het Derde front - No. 24 (half februari 1942). Uit: H. Sneevliet, teksten van Revolutionaire socialisten 1911-1942. Uitgave herdenkingscomité 13 april-1942-16 oktober
Deze versie: Transcriptie en moderne spelling door Rick Denkers
HTML: Adrien Verlee, voor het Marxists Internet Archive, april 2006
Bijzondere dank aan Ron Blom van het Herdenkingscomité / Offensief voor het beschikbaar stellen van deze teksten.
In één van de uithoeken van het onder nazi-hiel weinig gastvrije Holland dringen de laatste dagen geruchten tot ons door over onrust in Amsterdam. Geheimzinnig wordt over tijdbommen gesproken. Zo’n instrument zou in een kringhuis van de NSB ontdekt zijn; een ander spreekt over de Kalverstraat als de plaats, waar het projectiel gedeponeerd was. De ‘staat van beleg’ zou afgekondigd zijn. De burgers moeten om 8 uur des avonds binnen zijn. Weer zouden 200 joden gearresteerd zijn en ook nog honderd anderen, notabelen nog wel
Men heeft het nieuws, dat verschillende gedaanten aanneemt, uit ‘de beste bron’. Zakenrelaties uit de hoofdstad; telefonische informatie van betrouwbare personen. Er moet in ieder geval ‘iets aan de hand zijn’.
Wij worden mede door die geruchten aan de belangrijke gebeurtenissen herinnerd, die zich bijna een jaar geleden hebben afgespeeld. Bezig met werk voor het Derde Front, het front van de klassenbewuste, socialistische proletariërs in wiens geest de vonk van Spartacus gloeit, kwam van de straat in een provinciestad — niet ver van Amsterdam — de verblijdende tijding: “Staking in Amsterdam; gemeentetram en waterleiding staan stop; de grote bedrijven van Amsterdam Noord lopen leeg; de bouwwerken worden verlaten”, het klonk onwaarschijnlijk. De neiging was aanwezig om aan te nemen: “De wens is de vader van de gedachte geweest”. Maar al heel gauw kwam een bode uit Amsterdam, die goed op de hoogte was van de massabeweging, welke in de nacht van 24 op 25 februari was geboren, ons inlichtingen verschaffen. De golven van de staking stegen steeds hoger. De beweging bleef niet tot Amsterdam beperkt. De Zaanstreek volgde het voorbeeld van de hoofdstad, IJmuiden en Hilversum deden hetzelfde.
Spartacus manifesteerde zijn onvergankelijk bestaan in het gezapige, rustige Holland dat op reactionaire afbraak van loon en steun had verdragen en bezig was de stakingsgedachte te verdrinken in een zee van hopeloos, onvruchtbaar geleuter over sociale gerechtigheid en ordening.
‘Zij staken niet voor zichzelf’ — zo luidde het rapport. De arbeiders weigeren om met eigen materiële eisen voor de dag te komen. Adviezen van die aard worden afgewezen. TIENDUIZENDEN STAKEN UIT SOLIDARITEIT en de massa-actie heeft zuiver het karakter van protest tegen de smerige, laffe, wrede jodenvervolging, die door Duitse nazi’s met hun Hollandse huurlingen wordt bedreven.
Toen was het zo: Anton Mussert was bij zijn Duitse bazen op bezoek geweest; hem was te verstaan gegeven dat hij Holland moest besmetten met de onmenselijke praktijken van de Duitse nazi’s tegen het jodendom; onder bescherming van de Duitse bezettingsautoriteiten moest hij zijn horden loslaten op de jodenwijken; botsingen MOESTEN worden geprovoceerd om krachtig optreden tegen de joden mogelijk te maken. Alleen door prompte uitvoering van deze instructies zou Mussert en zijn NSB de kans krijgen om de teugels van het bewind in Holland uit de met bloed besmeurde handen van Hitlers vertegenwoordigers te ontvangen. Alleen dan zou Rappard met zijn NSNAP uit de gratie raken en gedwongen worden het leiderschap van de door hem bespotte en geminachte Mussert te aanvaarden.
De brave christen Mussert, die zichzelf evengoed als uitverkorene van de voorzienigheid beschouwt als Adolf 1, de onbetwiste opperste leider aller edele Germanen, onderwierp zich aan München en Berlijn. Aldus kwamen de provocerende tochten van zijn stoottroepen in de jodenbuurt tot stand en beleefden wij tegelijkertijd de misdadige lafheid van die kliek en het ontwaken van de drang van de Amsterdamse proletariërs om de bedreigde joden te hulp te komen. Tengevolge daarvan maakten de helden van Mussert kennis met de eerste gezonde uitingen van volkswraak en vond de avonturier Koot, die vóór dien een periode van bewondering voor het stalinisme gekend had, de lynchdood op het terrein van zijn heldendaden.
De Duitse nazi’s moesten te hulp komen om het werk te voltooien dat op bevel van Mussert was aangepakt. Seyss Inquart en de cultuurdrager Hauter mobiliseerden het brute geweld van de nazi-overheid tegen de joden. Uit de kennels van den commissaris van de openbare veiligheid werden de afgerichte bloedhonden van de groene politie losgelaten, nadat de aanslag op leden van de Duitse weermacht In een Joodse ijssalon in de van Woustraat was gefabriekt. De onmenselijke jacht op jonge joden werd georganiseerd, die honderden in de klauwen wierp van de sadisten van de Duitse concentratiekampen, de mensenvernielers, die voor geen misdaad terugschrikken om bij miljoenen de verlammende vrees te wekken, welke voor instandhouding van het hitlerregime noodzakelijk wordt geacht. De tirannen van alle tijden pasten de methoden toe, die hoop en moed hij de massa moesten uitbannen om zelf staande te kunnen blijven, het is het brute geweld van Rauters bloedhonden in mensengedaante geweest, dat de vlam van verzet deed oplaaien uit Spartacus vonken in de hoofden en harten van eenvoudige Amsterdamse arbeiders. Dat die vlam zo ver om zich heen greep, het raderwerk van de productieve arbeid tot stilstand bracht in tal van bedrijven, weerspiegelde onmiskenbaar de na negen maanden Duitse bezetting bestaande algemene verbittering, die door de arbeidersklasse in daden van opstandigheid werd omgezet.
Wij weten het, dat brave burgers van Holland, die stakingen verfoeien, bij deze gelegenheid haar verbreiding in de hand hebben gewerkt, zich met de duivel van de opstandige massastaking verbonden, omdat zij het herstel van de oude verhoudingen begeren, maar wij weten ook
- dat de daad van de staking in proletarische herkomst was;
- dat Spartacus zelf de massa in beweging bracht;
- dat wij met een voorloper van de veel machtiger massa-actie te maken hadden, die de macht van tirannen en uitbuiters zal breken.
Er is in die dagen van strijd even onzekerheid geweest in het kamp van de Duitse heersers. Men kan er van op aan, dat Christiansen, de Duitse opperbevelhebber in dit Duitse wingewest, zich geërgerd heeft aan de uitspattingen van zijn nazi-vrienden. Voor hem is alles in orde, als de Nederlandse hulpbronnen aan de Duitse oorlogvoering dienstbaar kunnen worden gemaakt en als Hollandse arbeiders gedwee in het gareel van de arbeid lopen die direct en indirect ten behoeve van de Duitse weermacht verricht moet worden. Hij wil geen experimenten met nazi-recepten. Naar zijn begrip kunnen de volksbedriegers uit de school van Hitler worden gebruikt, doch moeten hun speciale liefhebberijen in oorlogstijd achterwege blijven. Desondanks voelt een Duitse generaal voor machtsvertoon en kent hij geen compromissen met stakende arbeiders.
Zo konden handgranaten in de straten van Amsterdam gebruikt worden tegen volksmenigten. Zo konden tal van arrestaties worden bewerkstelligd en konden vier arbeiders, die in verband met de staking gegrepen waren, gefusilleerd worden. Zo konden later schuldigen worden opgespoord en ontslagen om op die manier de bedrijven te zuiveren van de strijdbaarste arbeiders. Ook door dit middel kon de vrees worden verbreid, die de machthebbers behoeven om ongestoord hun doeleinden te kunnen najagen.
Een jaar is verlopen sedert het stakingsprotest in en bij Amsterdam. De kolonie Holland is in dat jaar aan sterke verarming blootgesteld, de tekorten aan voedingsmiddelen en brandstoffen zijn sterk toegenomen. Het dagelijks brood wordt steeds meer vervalst. Ondervoeding ondermijnt de lichamen van honderdduizenden. De cynische en karakterloze verkondigers van de heilboodschappen van het nationaalsocialisme kunnen bij de heersende koude, die al wekenlang aanhoudt, niet verbergen, dat Nederlandse brandstoffen geroofd zijn en er bovendien tekort aan spoorwegmateriaal ontstaan Is voor de distributie van het overschot. De achteruitgang van de veestapel doet zich steeds sterker gevoelen. Vet wordt minimaal verschaft. De oorlogsmisère neemt met de dag toe.
De Blokzijls en Goedewagens, de Genechten en de overige verzorgers van pers en radio staan bij de grote massa aangeschreven als rotte kool bij de groenvrouw. De Woudenbergs en de Rosten worden als brutale baantjesgasten gezien, die voor zichzelf en hun soort vet weten te braden uit de magere tijden.
De Nederlandse volksmassa weet dat de organen van de Duitse overheid in Holland onverzadigbare parasieten zijn, die alles in de wacht slepen, wat naar hun gading is.
De Nederlandse volksmassa weet evengoed, dat de zwarte handel bloeit en de welgestelden hun persoonlijke voorraden niet behoefden prijs te geven, de buitensporige prijzen kunnen betalen, die voor levensmiddelen en brandstoffen buiten de distributie om worden geëist.
Het ‘socialisme’ van de nazi’s spaart de rijken evengoed als dat door het oude regiem geschiedde. In de bedorven sfeer van de nazi-dwingelandij wordt kritiek gesmoord. Met hoge traktementen gekochte openbare aanklagers vorderen van karikaturale rechtbanken en gerechtshoven buitensporige vonnissen, die even zo vele verkrachtingen van het recht zijn.
Tientallen Nederlanders werden ter dood gebracht. Duizenden werden weggehaald en blootgesteld aan vernedering en mishandeling in de kampen. Honderden valide jonge joden zijn uit de weg geruimd. Op 30 Januari van dit jaar heeft het dolle, krijsende heerschap, dat twee uur lang zichzelf en zijn beweging heeft verheerlijkt, aan al zijn ordebewakers een nieuwe vrijbrief gegeven om de joden te kwellen, te vernederen, te bestelen, te mishandelen.
Omdat het verloop van de oorlog voor de Duitse imperialisten met name in Europa ver van gunstig is, zijn in alle bezette landen verzwaring van druk en versterking van de afpersing te verwachten. Het leven gaat nog zwaarder worden dan het tot dusver was. Tengevolge daarvan zal het inzicht groeien in de onvermijdelijkheid van strijd op leven en dood tegen de geweldenaars van het nationaal-socialisme in alle landen.
De duidelijke tekenen zijn aanwezig van groeiende bereidheid om zelf een aandeel te nemen in de grote worsteling, waarin de tweede wereldoorlog zal uitmonden.
Die tekenen zijn er overal. Nergens blijkt de onderdrukking in staat om nieuwe uitingen van verzet te verhinderen. En overal zal verstaan worden, dat de spits moet worden afgebeten door de arbeiders in de bedrijven. Overal zal het parool van de massastaking weerklank vinden. Overal zullen uitingen van strijd, die de arbeidersklasse ontketent door de soldaten, die dagelijks hun leven moeten riskeren voor de belangen van de bezitters in hun eigen land, aansporen om solidair met hun klassengenoten de toverban te verbreken, die hen tot willoos slachtvee van hun aanvoerders maken.
Het is natuurlijk, dat in de wingewesten van het Derde Rijk het parool van de nationale bevrijding door eigen strijd weerklank vindt. En toch: dat parool biedt aan het wereldproletariaat geen uitkomst. Als het monster nationaal-socialisme vernietigd zou worden door de vereende kracht van de machtsmiddelen van de vijanden van Hitler-Duitsland en de opstandigheid van de onderworpen volkeren, dan zouden het zegevierende Engelse en Amerikaanse imperialisme de wereld niet bewoonbaarder maken dan zij vóór september 1939 is geweest. Dan zou de kapitalistische loonslavernij bestendigd blijven, dan zou de koloniale onderdrukking voor honderden miljoenen gehandhaafd worden; dan zou de kanker van het militarisme de sociale noden bestendigen; dan zou de van Hitler bevrijde wereld door nationale tegenstellingen verscheurd blijven en een derde wereldoorlog het bloedige resultaat van een kort gewapende vrede zijn.
Bevrijding uit de hel van fascisme, kapitalisme en militarisme kan slechts verwezenlijkt worden, als de opstandigheid van de massa, di de ineenstorting van het Hitlerregime brengen moet, zich andere en hogere doeleinden stelt, dan nationalisme en kapitalisme kunnen bieden.
Van dat besef moet het Derde, het Klassenfront van de arbeid de arbeidersmassa in alle landen doordringen. Wij vervullen die taak in dit land en wij roepen de herinnering aan de grote februaridagen van het vorig jaar wakker om de arbeiders tot vertrouwen in eigen daadkracht op te wekken.
Oorlog in alle werelddelen, oorlog op alle zeeën. Verwoesting van steden en dorpen. De bloedige ondergang van proleten in uniform aan alle fronten. De onverzoenlijke kapitalistische tegenstellingen tussen de volkeren van het blanke ras onderling, versmolten niet de jarenlange strijd van geel tegen geel in het verre Oosten tot het wereldwijde drama van onbeschrijflijk leed, weerzinwekkende vernietiging, massale uitmoording in de steppen van Rusland, de woestijnen van Afrika, onder de tropenzon van Malakka en de Filippijnen. In scherper vorm dan ooit:
de Bezeten Wereld met haar naar barbarisme en ondergang snellende mensheid.
De lege praatjes van Churchill, Roosevelt en Hitler over de betere dagen die komende zijn, zijn door Spartacus gewogen en te licht bevonden. De tirannie van de stalinistische bureaucratie, druipend van het bloed van vermoorde revolutionairen, is evenmin het ideaal, dat de krachten verwekken kan, die vrijheid en socialisme zullen verwezenlijken.
Het socialisme, dat is de door onteigening van het private bezit aan productiemiddelen en grond mogelijk gemaakte nieuwe orde, die de mensheid voorgoed verlossen zal van uitbuiting, mensonwaardige onderdrukking en bloedige massaslachtingen.
Door dat socialisme naar vrijheid, rassengelijkheid en levende democratie!