Geschreven: 7 mei
1913
Eerste publicatie: Pravda nr. 103
Transcriptie naar HTML: Maarten Vanheuverswyn en Vonk, november 2003
Deze versie: Genomen uit een uitgave van Progres Moskou, Nederlandse vertaling door A.J. Gerritsen en J.B. de Klerk. De tekst is omgezet naar de nieuwe spelling door Maarten Vanheuverswyn.
Was het lang geleden dat China nog als het voorbeeld gold van landen die eeuwenlang volkomen stil gestaan hadden? En nu is het politieke leven in China op het kookpunt gekomen, de sociale beweging en de drang naar de democratie wellen op. Volgend op de Russische beweging van 1905, heeft de democratische revolutie heel Azië omvat — Turkije, Perzië, China. De gisting in Brits-Indië neemt toe.
Het is interessant dat de revolutionair-democratische beweging zich nu ook tot Nederlands-Indië, het eiland Java en andere Nederlandse koloniën, met een bevolking van bijna 40 miljoen heeft uitgebreid.
De dragers van deze democratische beweging zijn in de eerste plaats de volksmassa’s op Java, onder wie de nationalistische beweging oprees onder het vaandel van de islam. In de tweede plaats heeft het kapitalisme een plaatselijke intelligentsia uit geacclimatiseerde Europeanen in het leven geroepen die opkomen voor de onafhankelijkheid van Nederlands-Indië. In de derde plaats heeft de vrij aanzienlijke Chinese volksgroep op Java en op andere eilanden de revolutionaire beweging uit het vaderland naar hier overgebracht.
De Nederlandse marxist Van Ravesteyn wijst er in zijn beschrijving van dit ontwaken van Nederlands-Indië op dat het traditionele despotisme en de willekeur van het Nederlandse bestuur nu op een vastberaden tegenstand en protest stuiten onder de massa’s van de inheemse bevolking.
De gebruikelijke verschijnselen van een aan een revolutie voorafgaande periode beginnen zich voor te doen: met een indrukwekkende snelheid ontstaan bonden en partijen. Het openbaar gezag verbiedt die en verwekt daardoor nog meer verbittering en een nieuwe groei van de beweging. Zo heeft niet zo lang geleden het Nederlandse gezag de ‘Indische partij’ ontbonden omdat in haar statuten en program gewag werd gemaakt van de drang naar onafhankelijkheid. De Nederlandse ‘dwingelanden’ (overigens met de goedkeuring van de confessionele partijen en de liberalen: het Europees liberalisme is verrot!) zagen hierin een misdadige drang zich van Nederland af te scheiden!
De ontbonden partij stond natuurlijk weer op onder een andere naam.
Op Java is een nationale bond van inlanders opgericht die reeds 80.000 leden telt en massabijeenkomsten organiseert. De groei van de democratische beweging is niet meer te stuiten.
Het wereldkapitalisme en de Russische beweging van 1905 hebben Azië voor goed uit de slaap geschud. Honderden miljoenen van de bevolking, verdrukt en verwilderd in toestanden van middeleeuwse achterlijkheid, zijn ontwaakt tot een nieuw leven en tot de strijd voor de meest elementaire rechten van de mens, voor de democratie.
De arbeiders van de ontwikkelde landen van de wereld volgen met belangstelling en geestdrift deze machtige groei van de bevrijdingsbeweging in alle delen van de aardbol en in al haar vormen. De bourgeoisie van Europa, beangstigd door de kracht van de arbeidersbeweging, heeft zich in de armen van de reactie, de generaals, de priesters en het obscurantisme geworpen. Maar het proletariaat van de Europese landen en de jonge democratie van de Aziatische landen, vol geloof in haar krachten en vertrouwen in de massa’s, rukken op om de plaats in te nemen van deze bij levende lijve wegrottende bourgeoisie. Het ontwaken van Azië en het begin van de strijd om de macht, gevoerd door het vooruitstrevende proletariaat van Europa, kondigen een nieuw tijdperk in de wereldgeschiedenis aan, dat op de drempel van de twintigste eeuw een aanvang nam.