Een verloren erfenis

In het voorjaar van 1879 kwam een Duits-Amerikaan, een oude man van achtenveertig jaar, genaamd Lingenau, naar ons in Leipzig en deelde ons mee dat hij, na overleg met Jean Philipp Becker in Genève, daar zijn testament had geregistreerd, waarin hij de Duitse Socialistische Partij tot zijn erfgenaam had benoemd. Hij had Liebknecht, Geib, Bracke en mijzelf tot executeurs benoemd. Aangezien Lingenau, een robuuste man van in de vijftig, duidelijk in zeer goede gezondheid verkeerde, dacht niemand van ons dat we snel erfgenamen van zijn nalatenschap zouden worden. Maar bij zijn terugkeer naar de Verenigde Staten in de herfst, toen hij nog maar net aan land was, kreeg hij een beroerte en overleed. Met de hulp van Freytag kreeg ik de nodige documenten en nam ik contact op met mijn partijkameraad Sorge in Hoboken bij New York, zodat we de schat die ons ten deel was gevallen zo snel mogelijk konden innen. Het was ongeveer 12.000 dollar, die we goed konden gebruiken voor onze noden. Ik schreef toen de volgende brief aan partijkameraad Sorge, dat ook een verslag van onze situatie was:

Leipzig, 15 november 1879.
Beste vriend!
De volmachten die Jean Philipp [Becker. - D.H.] enige tijd geleden heeft aangevraagd zullen hopelijk in jullie handen zijn en laten we alleen maar wensen dat alles goed gaat en volgens plan verloopt en dat we tegen het einde van het jaar echt veilig zijn. Er is een bijzonder voorzichtige manipulatie nodig bij de overdracht van het geld, zodat het niet in handen valt van onze goede vrienden, de vijanden. Het is daarom raadzaam om het geld niet rechtstreeks naar iemand van ons te sturen, maar naar een onschuldig adres, wat we voorstellen is dat van advocaat Freytag. U kunt het beste een cheque nemen voor het hele bedrag, uitgeschreven op een Duitse bank, bij voorkeur in Leipzig, zodat de operatie kan worden uitgevoerd zonder de aandacht te trekken en zonder dat andere kringen ervan op de hoogte zijn. Zodra de betaling is gedaan, willen we een bijeenkomst van de executeurs organiseren om over het geld te beschikken in overeenstemming met de wil van de erflater. Voor ons in Duitsland is het geld nooit op een beter moment gekomen. De vreselijke crisis, die deze winter een hoogtepunt zal bereiken en ellende zal veroorzaken zoals we nog nauwelijks hebben gezien, heeft natuurlijk een ongunstig effect op het vermogen van onze mensen om offers te brengen, en het is ook in moreel opzicht niet goed, in zoverre dat het gevaar om je baan te verliezen en vervolgens voor onbepaalde tijd op straat te staan, zelfs de dappersten tot de grootste voorzichtigheid aanzet en velen zich helemaal niet aan dit gevaar blootstellen. En het gevaar is vandaag des te groter omdat er overal een massale toevoer van handen is, en een groot deel van de Duitse bourgeoisie, juist omdat ze de sociaaldemocratie niet meer in het openbaar zien optreden, haar des te meer vreest en des te meer haat. Elk teken van leven dat we van onszelf geven, wekt in bepaalde kringen een schrik op die ons buitengewoon amuseert. Ze kunnen niet begrijpen dat we nog actief zijn en waar we de moed vandaan halen om ons hoofd op te heffen in weerwil van de heilige politie. De politie zelf leeft in voortdurende angst en maakt zich zorgen dat wij, ondanks alle bewaking en observatie, verboden bijeenkomsten houden, verboden geschriften en kranten lezen en op veel plaatsen pogingen ondernemen om dit te verhinderen, op een manier waar jullie daarginds geen idee van hebben. Omgekeerd wordt aan onze kant de heilige hermandad vaak voorgehouden als de beste en, in haar ijver voor vervolging, verleid tot de meest belachelijke maatregelen. Dus aan humor geen gebrek in deze ellendige tijden.

De Berlijnse politie is het meest krankzinnig en behandelt de andere politiebesturen van de grotere steden alsof het hoofdbureau van politie in Berlijn het Duitse Rijksministerie van Politie is. In Leipzig en Hamburg en in alle grotere niet-Pruisische steden zijn er politie-informanten die de dubbele taak hebben om enerzijds de socialisten en anderzijds de lokale politie in de gaten te houden om te zien of ze met de nodige ijver optreden.

De voortdurende uitzettingen hebben ons onlangs weer gedwongen om een oproep te doen aan onze mensen, waarvan ik een paar exemplaren bijvoeg, misschien dat er iets gedaan kan worden. Tot nu toe hebben we niets gezien uit New York, maar Philadelphia heeft zich over het algemeen goed gehouden en aanzienlijke bedragen gestuurd. Douai schreef dat de onrust van Most daar te ongunstig voor ons was. Hans heeft te veel geld nodig voor zijn eigen bedrijf, dat maar moeizaam overleeft, en er blijft niets over voor andere doeleinden.

Als u wilt reageren op de aan het begin genoemde kwestie, doe dat dan naar het adres van advocaat Otto Freytag, Amtmannshof hier, schrijf mij niet rechtstreeks.
Groeten en een handdruk van je
A. Bebel.

Helaas heeft deze goede raad zijn doel niet bereikt. Onze hoge verwachtingen vielen in het water. Het nieuws van de erfenis had het publiek bereikt via de Zwitserse pers en Bismarck deed er alles aan om ons de buit afhandig te maken. De Duitse gezant in Bern moest de Zwitserse autoriteiten duidelijk maken dat er in Duitsland geen socialistische arbeiderspartij meer bestond, dat deze ontbonden was en niet langer getolereerd zou worden in Duitsland. De in het testament genoemde erfgenaam bestond dus niet en de executeurs van het testament konden geen aanspraak maken op de erfenis van een partij die niet meer bestond. De Zwitserse autoriteiten waren het met dit standpunt eens. Wij waren de verliezers. Ik schreef Vollmar dat het vervelend was dat we het mooie geld waren misgelopen, maar gelukkig hing de kracht van de partij niet af van de grootte van de portemonnee.