Keuzemenu aan/uit

Andere talen: AF AR BN CA CS DA DE EL EN EO ES ET EU FA FI FIL FR HE HI HU HY ID IS IT JA KA KO KU MK ML NE NO OC PA PL PS PT RO RU SD SH SI SK SL SQ SV SW TA TH TR UR VI ZH – XL

Marxistisch Internet-Archief, Nederlandstalig

“De filosofen hebben de wereld slechts verschillend geïnterpreteerd; het komt er op aan haar te veranderen.”
- Karl Marx, Stellingen over Feuerbach, stelling 11 -

Oneliner van de maand:

“De ideeën van de heersende klasse zijn in elk tijdperk de heersende ideeën, ...”

Bron: Karl Marx / Friedrich Engels, De Duitse ideologie, Deel 1: Feuerbach

14 december 2024

Ernest Mandel (onder pseud. E. Germain) (1959): Marxisme gezien door burgerlijke economen

Sinds een paar jaar beleeft de marxistische theorie, en meer in het bijzonder de marxistische economische theorie, een soort opleving in academische kringen. Het is niet zo dat deze theorie objectief bestudeerd of gedoceerd wordt aan de Westerse universiteiten. Het is eerder een merkwaardig bijproduct van de economische successen van de arbeidersstaten, ...

3 december 2024

Marcel van der Linden (2017): Wandelende vissen: hoe conservatief gedrag radicale verandering opwekt en verwerkt. Afscheidsrede IISG

Marx zegt dat revoluties de locomotief van de wereldgeschiedenis zijn. Maar misschien is het wel anders. Misschien zijn revoluties een poging van de passagiers in deze trein – namelijk het menselijk ras – om de noodrem in werking te stellen. ...

29 november 2024

Karl Liebknecht en de oorlog

Karl Liebknecht werd niet plots de Karl Liebknecht die het internationale proletariaat vandaag de dag kent. In zijn politieke activiteit was er een lange periode waarin hij maar weinig verschilde van de andere leiders van de Duitse sociaaldemocratie. In die vergane tijd suggereerde niets de internationale historische rol die Karl Liebknecht tijdens de oorlog zou vervullen. ...

23 november 2024

Joost Kircz en Marcel van der Linden (2021): De ingewikkelde kwantiteit-kwaliteit transitie

Ontwikkelingen verlopen niet altijd vloeiend, het gaat vaak met horten en stoten. De Romeinse filosoof Seneca ging hier al op in. De eerste moderne denker die de observatie dat een kwantitatieve vermindering of vermeerdering kan leiden tot een verandering in de aard (kwaliteit) van een entiteit grondig aanpakte, dat was G.W.F. Hegel, ...

24 oktober 2024

Joost Kircz (1993-94): De maakbaarheid van de wereld

Als wij de wereld om ons heen bekijken, schrikken wij steeds opnieuw van wat er allemaal mis kan gaan. Ieder gevoel voor maatschappelijke vooruitgang, culturele ontwikkeling en bevrijding van de mens uit haar sociale en fysieke ellende lijkt wel weggeslagen. Geen van de grote politieke stroming vertolken nog hoop of een vergezicht waarvoor enthousiasme is op te brengen. Soms lijkt het wel of de vooruitgang en ontwikkeling gestopt is en zich tegen ons keert. ...

18 oktober 2024

Waarde

Toevoeging aan het lemma Waarde in het Marxistisch Woordenboek:
“WAARDE wordt gecreëerd wanneer de natuur ...”

28 september 2024

Leon Trotski (1907-1909): 1905

In dit boek ontbreekt duidelijkheid over het vraagstuk van formele democratie, zoals dat trouwens de hele beweging die hier wordt beschreven, betrof. En dat mag geen verrassing heten; zelfs tien jaar later, in 1917, was onze partij er in haar hoofd nog niet helemaal duidelijk in. Maar deze tweeslachtigheid, of gebrek aan volledige overeenstemming, was geen gevolg van principiële meningsverschillen. In 1917 stonden we mijlenver af van de mystiek van democratie: wij traden de ontwikkelingen van de revolutie tegemoet, niet als de inwerking-stellers van bepaalde absolute democratische normen, maar als een oorlog tussen verschillende klassen die, voor hun tijdelijke behoefte, gebruik maakten van de leuzen en instituten van de democratie. Ook toen brachten we de leus van machtsovername door de arbeidersklasse onomwonden naar voren. ...

22 juni 2024

Friedrich Engels (1872): Over autoriteit

Enkele socialisten zijn onlangs een ware kruistocht begonnen tegen wat zij het autoriteitsbeginsel noemen. Ze hoeven alleen maar te zeggen dat deze of gene handeling autoritair is om het te veroordelen. Deze summiere procedure wordt zo misbruikt dat het nodig is om de zaak nader te bekijken. ...

20 juni 2024

Marx + ecologie = ?

Kohei Saito is een Japanse filosoof die meewerkt aan de (nieuwe) Marx-Engels-Gesamtausgabe (MEGA). Hij schrijft dat wij anders naar Marx moeten kijken. Dat de jarenlange productivistische interpretatie van Marx fout is. Dat Marx in zijn latere leven een ecologische wending maakte.
In het boek Systeembreuk (Kapitaal in het antropoceen) verwijst Saito – vanzelfsprekend – naar teksten en brieven van Marx ter ondersteuning van zijn stelling. Hieronder zijn die verwijzingen verzameld.

Dit “dossier” kan aldus helpen om te oordelen over wat Saito schrijft. Want er zullen vast mensen zijn die hun idee hebben over die zg. wending van Marx. ...

15 juni 2024

Pieter Wiedijk (onder pseud. J. Saks) (1908) Crisis I en II

Er is sprake van de beurscrises in en om het jaar 1815. – Men kon ze op het voorbeeld van Ricardo nog toeschrijven aan de invloed van allerlei onregelmatigs in de economie, veroorzaakt door de “wereldschokkende gebeurtenissen” van de napoleontische oorlogen. ...

25 maart 2024

Alexandra Kollontaj (1918): Het gezin en de communistische staat

Zal het gezin behouden blijven in de communistische staat? Zal het precies hetzelfde zijn als vandaag? Dit is een vraag die arbeidersvrouwen kwelt en die ook hun kameraden, de mannen, zorgen baart. ...

2 maart 2024

Karl Marx (1859): Bijdrage tot de kritiek op de politieke economie – Derde hoofdstuk: Theorieën over circulatiemiddelen en geld

Zoals een algemene goudzucht volkeren en vorsten in de 16e en 17e eeuw, de kinderjaren van de moderne burgerlijke maatschappij, in overzeese kruistochten achter de gouden graal aanjoeg, zo ...

21 februari 2024

Jacob van Gelderen (onder het pseudoniem J. Fedder) (1913): Springvloed

Het wordt wel haast een gemeenplaats te zeggen, dat wij leven in een dure tijd. Geen economisch verschijnsel van internationale aard is dermate het onderwerp van publieke bespreking als de voortdurende stijging van de prijzen. Het grote aantal waren, ...

16 mei 2023

Albert Einstein (1948): Brief aan de New York Times

Een van de meest verontrustende politieke verschijnselen van onze tijd is de opkomst van de “Freedom Party” (Tnuat Haherut) in de pas opgerichte staat Israël. Deze politieke partij lijkt in haar organisatie, methoden, politieke filosofie en sociale aantrekkingskracht sterk op de nazi- en fascistische partijen. Ze is voortgekomen uit de voormalige Irgun Zvai Leumi, een terroristische, rechtse, chauvinistische organisatie in Palestina. ...