Γκριγκόρι Ζινόβιεφ - Το μέλλον του Ρωσικού Κομμουνιστικού Κόμματος

Το ζήτημα της γραμμής διαχωρισμού ανάμεσα στη σοβιετική κυβέρνηση και το Κομμουνιστικό Κόμμα είναι ένα ζήτημα που έχει ήδη γίνει αντικείμενο συζήτησης, και αξίζει παραπέρα προσοχή.

Δεν είναι νέο ζήτημα, όπως μπορεί να φανεί από την ξεκάθαρη απόφαση που ψήφισε το 8ο Συνέδριο του κόμματος [2], η οποία έλεγε:

«Η ανάμειξη των κομματικών λειτουργιών με τις λειτουργίες των κρατικών οργάνων όπως τα σοβιέτ δεν επιτρέπεται σε καμία περίπτωση. Καταστροφικά αποτελέσματα, ιδιαίτερα στις στρατιωτικές υποθέσεις, θα προκύψουν από μια τέτοια ανάμειξη. Είναι καθήκον του κόμματος να πραγματοποιεί τις αποφάσεις του μέσω των σοβιέτ στα πλαίσια του σοβιετικού συντάγματος. Το κόμμα επιδιώκει να παρέχει καθοδήγηση στα σοβιέτ αλλά όχι να τα υποκαθιστά».

Αυτή η απόφαση ψηφίστηκε στα 1919, την ίδια χρονιά στην οποία είχε ριχτεί το σύνθημα «Πίσω στο Κόμμα!» Αυτή ήταν μια περίοδος στην οποία είχαμε επικεντρώσει με πολύ μεγάλο ζήλο στα σοβιέτ και το κόμμα έγινε ένα απλό παράρτημα στα σοβιέτ, όπου η γραφειοκρατία άρχισε να απλώνει ρίζες. Γι’ αυτό το λόγο ρίξαμε το σύνθημα: «Πίσω στο Κόμμα!» Το κόμμα έγινε έτσι ικανό να καταπολεμήσει, ανεξάρτητα, αυτά τα μη υγιή γνωρίσματα της σοβιετικής εξουσίας και κερδίσαμε ορισμένα αποτελέσματα.

Θέσαμε στην πράξη τα μαθήματα αυτής της εμπειρίας όσον αφορά το συνδικαλισμό. Το πεδίο δραστηριότητάς τους προσδιορίστηκε με ακρίβεια: τα συνδικάτα θα είναι τώρα συνδικάτα! Μερικοί σύντροφοι ήθελαν να προσθέσουμε ότι «Το κόμμα θα είναι τώρα κόμμα!»

Με ποια έννοια θα είναι το κόμμα ένα κόμμα; Τι είναι το Κομμουνιστικό Κόμμα σε άλλες χώρες; Τι ήμασταν εμείς πριν το 1917; Ήμασταν το κόμμα της προπαγάνδας, και εκπληρώναμε τις ίδιες λειτουργίες που εκπληρώνει το τωρινό μας τμήμα για τη διαφώτιση και την προπαγάνδα. Κάναμε διαφώτιση, διεξάγαμε προπαγάνδα, οργανώναμε απεργίες, και στην καλύτερη περίπτωση, όταν ήμασταν τυχεροί, οργανώναμε εξεγέρσεις. Να τι ήταν το κόμμα μας μέχρι τώρα, και να τι είναι το κόμμα σε άλλες χώρες. Το κόμμα σε αυτή την ερμηνεία πρέπει να εστιάζει στη διαφώτιση και την προπαγάνδα, και δεν πρέπει με κανένα τρόπο να ανακατεύεται με τη δουλειά της οικονομικής κρατικής μηχανής μας. Αλλά σε ένα πλατύ περίγραμμα, δεν μπορούμε να αποδεχτούμε χωρίς επιφύλαξη τη φόρμουλα «Το κόμμα πρέπει να είναι ένα κόμμα!» Το κόμμα μας είναι ένα καθοδηγητικό κόμμα, όπως είπε ένας μενσεβίκος, τον οποίο θα παραθέσω αργότερα. Το κόμμα μας πρέπει να αναλαμβάνει την καθοδήγηση των οικονομικών δραστηριοτήτων. Όσον αφορά το τμήμα διαφώτισης και προπαγάνδας, του δίνουμε τη μεγαλύτερη προσοχή, αλλά δεν μπορεί τώρα να ειπωθεί ότι θα έπρεπε να απορροφά τα εννιά δέκατα της δουλειάς μας. Προηγούμενα αυτή ήταν η περίπτωση, αλλά δεν πρέπει να είναι έτσι τώρα. Συνεπώς, δεν μπορούμε να αποδεχτούμε τη φόρμουλα: «Το κόμμα πρέπει να είναι ένα κόμμα!». Απεναντίας, το κόμμα πρέπει να αναλαμβάνει την ηγεσία, πρέπει να είναι ένα κόμμα που καθοδηγεί τη ζωή και τη δραστηριότητα του κράτους.

Το πιο σημαντικό καθήκον του είναι το εξής: ενόψει του γεγονότος ότι πέφτει στους ώμους μας να καθοδηγούμε το κράτος, θα πρέπει να εγκαθιδρύσουμε μέσα στο κόμμα μας ένα τέτοιο καταμερισμό εργασίας που θα μας απελευθερώσει από την αναγκαιότητα να διευθύνουμε την πολιτική δουλειά μέσω αποφάσεων των περιφερειακών επιτροπών του κόμματος. Πρέπει να κατανείμουμε τις ζωντανές δυνάμεις του κόμματος με τέτοιο τρόπο ώστε αυτές οι ίδιες να είναι ικανές να καθοδηγούν τη δουλειά. Αν η περιφερειακή κομματική επιτροπή διαθέτει τέτοιο αξιόλογο υλικό, και μια πλήρη κατανόηση των οικονομικών υποθέσεων, τότε πρέπει να αντιπροσωπεύονται στα διάφορα οικονομικά τμήματα. Με αυτό τον τρόπο θα κάνουμε έναν οικονομικό καταμερισμό των δυνάμεών μας.

Σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία, ο αριθμός των μελών του κόμματος που είχαν ενταχθεί σε αυτό πριν το 1917 είναι 2% του συνόλου – το υπόλοιπο είναι πιο πρόσφατες προσθήκες στο κόμμα. Αυτό το περιστατικό έχει μεγάλη σπουδαιότητα. Γιατί ακόμη και οι Μενσεβίκοι λένε ότι ζούμε από τα μερίσματα του βασικού μας κεφαλαίου, δηλαδή, από εκείνη τη βασική ομάδα που ήρθε στο προσκήνιο εξαιτίας της επανάστασης, τους συντρόφους που συμμετέχουν στη δουλειά από το 1917 θεωρούμενοι ως παλιοί σύντροφοι. Αυτή η θέση είναι μια από τις πιο λεπτές σε όλο το κομματικό πρόβλημα και πρέπει να γίνει ξεκάθαρη. Οι σύντροφοι με μακριά θητεία θα πρέπει ασφαλώς να διαθέτουν περισσότερη λεπτότητα παρά να υποστηρίζουν ότι καταλαβαίνουν τη δουλειά καλύτερα επειδή οι «κομματικές γενειάδες» τους είναι πιο μακριές, και επειδή χρονολογούνται από τον τάδε και τον δείνα χρόνο.

Ο συνολικός αριθμός μελών του κόμματός μας ανέρχεται σε 486.000. Εδώ αγγίζουμε ένα άλλο λεπτό ζήτημα, δηλαδή τη σχέση ανάμεσα στον αριθμό των μελών του κόμματος στην κεντρική Ρωσία και τις συνοριακές περιοχές. Αναμφίβολα, τα μέλη του κόμματος στις τελευταίες είναι πολύ πρόσφατης προέλευσης. Μπορεί να χαιρόμαστε που έχουμε τώρα 25.000 μέλη στο Τουρκεστάν, αν και για ιστορικούς λόγους δεν μπορούσε να υπάρχει κανένας τέτοιος αριθμός εργατών όπως στα προλεταριακά κέντρα της κεντρικής Ρωσίας. Αλλά πρέπει να είμαστε προσεκτικοί να μην επιτρέψουμε την εμφάνιση ακόμη και του ελάχιστου ίχνους αυτού που έχει αποκληθεί «αποικιοποίηση». Δεν πρέπει να θεωρούμε τα κομματικά μέλη στις συνοριακές περιοχές σαν πολίτες δεύτερης σειράς, αλλά να αποδείξουμε την πραγματικότητα του διεθνισμού μας, αποδεχόμενοι ότι το σώμα των κομματικών μελών εκεί είναι ιδιαίτερου τύπου και απαιτεί ιδιαίτερη προσοχή. Το κόμμα σε μια τεράστια χώρα όπως η δική μας, που αποτελεί το ένα έκτο της υδρογείου, δεν μπορεί να είναι ομοιογενές. Η νέα Εκτελεστική Επιτροπή θα έπρεπε να δώσει ιδιαίτερη φροντίδα σε αυτές τις διαφορές στην κοινωνική σύνθεση των μελών του κόμματός μας˙ οι τύποι από τη Σιβηρία, το Τουρκεστάν και τη Μποχάρα, για παράδειγμα, απαιτείται σε κάθε περίπτωση να αντιμετωπίζονται από μια διαφορετική άποψη.

Ας εξετάσουμε κατόπιν τις στατιστικές του Κόκκινου Στρατού. Από επίσημες πηγές, τις οποίες ο σύντροφος Τρότσκι επιβεβαίωσε αναφορικά με τα ουσιώδη, φαίνεται πως υπάρχουν 90.000 με 100.000 κομμουνιστές στον Κόκκινο Στρατό. Σε αυτό τον αριθμό περιλαμβάνονται η οργάνωση της στρατιωτικής νεολαίας και τα κολέγια του προσωπικού. Πρέπει, ωστόσο, να ξεκαθαρίσω ότι από αυτούς τους 100.000 κομμουνιστές μόνο γύρω στο 40% είναι εργάτες και το υπόλοιπο 60% είναι αγρότες. Μέχρι τώρα συνηθίζαμε να πιστεύουμε ότι στα κολέγια προσωπικού οι εργάτες ήταν πλειοψηφία, αλλά φαίνεται ότι όλα αποτελούνται, στην έκταση των δύο τρίτων, από αγρότες.

Θεωρώ αυτή την εκτίμηση του αριθμού των κομμουνιστών λίγο ή περισσότερο σωστή. Και αν ήταν δυνατό να κάνουμε μια κατανομή των μελών του κόμματος σύμφωνα με ένα καλά επεξεργασμένο σχέδιο, θα εκτιμούσα τον αναγκαίο αριθμό για το στρατό σε 100.000˙ 25.000 με 50.000 για την κυβερνητική μηχανή˙ 100.000 για τα τοπικά και περιφερειακά όργανα, και το υπόλοιπο για τα εργοστάσια και τις μεγάλες επιχειρήσεις. Κατά τη γνώμη μου, αυτό είναι το πρώτο καθήκον προς επίτευξη.

Μέχρι τώρα η κατανομή των δυνάμεών μας δεν συμβάδιζε με τους αριθμούς μας. Είναι γεγονός ότι υπάρχουν μεγάλες περιοχές, ορυχεία, κ.λπ., όπου υπάρχουν από 10.000 ως 12.000 εργάτες, όπου έχουμε ένα κομματικό πυρήνα έξι μελών. Με την τωρινή δύναμή μας, μια πιο σωστή κατανομή θα έπρεπε να είναι εφικτή. Η αναλογία στο στρατό είναι αρκετά σωστή˙ μπορεί να είναι δυνατό να αυξήσουμε τον αριθμό στις 120.000, αλλά είναι σημαντικό ότι ο τωρινός αριθμός είναι περίπου σωστός. Ο σύντροφος Λάριν έχει γράψει: «Πώς μπορεί ένα κυβερνητικό κόμμα να υπάρχει αν απομακρύνει τα μέλη του από τον κρατικό μηχανισμό, και τα στείλει στα εργοστάσια και στα εργαστήρια;» Κάνει λάθος. Είμαστε ταυτόχρονα ένα κυβερνητικό κόμμα και ένα κόμμα εργατών, και θα έπρεπε να διαθέτουμε ένα ποσοστό κομμουνιστών παντού όπου υπάρχουν εργάτες. Μια αναθεώρηση σε αυτές τις κατευθύνσεις είναι δυνατή και το κόμμα πρέπει να την εκπληρώσει.

Μια λέξη μπορεί να ειπωθεί για την αναλογία των μη κομματικών μελών στις διάφορες εκτελεστικές επιτροπές. Στην περίοδο 1920-21, παίρνοντας 20 περισσότερο ή λιγότερο αυθαίρετα επιλεγμένες επαρχίες, ο αριθμός των μη κομματικών μελών διπλασιάστηκε, και σε πολλές περιοχές έφτασε το 50% του συνόλου. Αν και είμαι ένας υποστηρικτής της άποψης ότι ο αριθμός των μη κομματικών εργατών μπορεί να αυξηθεί, αυτός ο αριθμός μου φαίνεται να είναι κάπως υπερβολικά μεγάλος, και πρέπει να του δοθεί προσοχή.

Ποια πρόκειται να είναι η μελλοντική μέθοδος για την εισδοχή μελών στο κόμμα; Για μένα, αυτό είναι ένα από τα πιο σημαντικά ζητήματα μπροστά σε αυτό το συνέδριο, και η πρότασή μας είναι να υποστηρίξουμε τους κανόνες που ίσχυαν κατά την περίοδο στην οποία το κόμμα εκκαθαριζόταν από ακατάλληλα στοιχεία [3]. Με άλλα λόγια, είναι η πρόθεσή μας ότι κάθε είσοδος στο κόμμα θα αναβληθεί ως το επόμενο συνέδριο.

Υπάρχει οποιαδήποτε αναγκαιότητα για μια τέτοια απόφαση; Ορισμένα απαξιωτικά σχόλια έχουν γίνει εναντίον της˙ ο σύντροφος Λάριν και μερικοί άλλοι σύντροφοι έγραψαν ότι με αυτές τις τακτικές θα μετατραπούμε οπωσδήποτε σε μια σέκτα μανδαρίνων. Ο λόγος που ο σύντροφος Λάριν θα έπρεπε να το φοβάται αυτό είναι εντελώς προφανής σε μένα˙ προβλέπει ένα χωρισμό από τις μάζες, από τις οποίες είμαστε ήδη εν μέρει χωρισμένοι. Αλλά τέτοιες γενικολογίες όπως η ενότητα με τις μάζες δεν θα έπρεπε να μας οδηγούν σε λάθος δρόμο˙ το κόμμα πρέπει να το βλέπουμε έτσι όπως είναι, με τα χρήσιμα και τα καλά σημεία του, όπως βρίσκεται μετά τη νέα καταγραφή, την εκκαθάριση του έτους 1922, στην περίοδο της Νέας Οικονομικής Πολιτικής, κ.λπ., και στο φως αυτής της θέσης θα πρέπει να εξετάζουμε αν υπάρχει πραγματικά ένας κίνδυνος να γίνουμε μια σέκτα. Δεν νομίζω πως κανένα άλλο κόμμα εκτός από το δικό μας μπορεί να επιδείξει μια τέτοια αύξηση κατά τα τελευταία τέσσερα χρόνια, όταν ο αριθμός των μελών του δεκαπλασιάστηκε. Δεν υπάρχει καμιά ανάγκη για μας να κατευθύνουμε όλη την ενέργειά μας στην αύξηση του αριθμού των μελών. Ας εξετάσουμε την τωρινή θέση. Στα εργοστάσια Πουτίλοφ έχουμε τώρα 60 μέλη. Αν αυτά τα 60 επρόκειτο να αυξηθούν σε 100 του ίδιου επιπέδου, δεν θα κερδίζαμε τίποτα. Πριν την επανάσταση υπήρχαν 30 με 40 μέλη του κόμματος στα εργοστάσια Πουτίλοφ, όλοι εκλεκτοί σύντροφοι με ανοικτά μυαλά, ένα επίλεκτο πλήρωμα. Κάθε μη κομματικός εργάτης καταλάβαινε ότι κάθε κομμουνιστής υπερείχε πολύ απέναντι σε όλους τους άλλους. Πρέπει τώρα να το καταστήσουμε καθήκον μας να δούμε ότι οι κομμουνιστές υπερέχουν απέναντι στους άλλους, ότι τραβούν την προσοχή, και ότι οι μάζες εκτιμούν τους κομμουνιστές όπως παλιά, σαν εκείνους που είναι οι πιο διορατικοί και με τις πιο ξεκάθαρες απόψεις. Είναι αυτή η θέση που καλεί για την εστίαση της προσοχής μας, όχι για την αύξηση του αριθμού των μελών, αλλά για μια σοβαρή και ενεργητική προσπάθεια να βελτιώσουμε την ποιότητα των υφιστάμενων μελών. Ενδιαφερόμαστε περισσότερο για την ποιότητα παρά για την ποσότητα. Ένα ή δυο χρόνια πριν αυτή η θέση ήταν φανερή, αλλά δεν μπορούσαν να ληφθούν μέτρα να βελτιωθεί η κατάσταση εξαιτίας του πολέμου και της απορρόφησης όλων των δυνάμεών μας από άλλα καθήκοντα.

Τώρα, ωστόσο, μπορούμε να καλύψουμε τη Ρωσία με ένα δίκτυο σχολών. Με ένα χρόνο εντατικής δουλειάς, το επίπεδο του μέσου κομματικού μέλους μπορεί να ανέβει. Ο ηρωισμός και η αυτοθυσία που επέδειξε γενικά η μάζα των κομματικών μελών είναι καλά γνωστά˙ έσωσαν τη δημοκρατία και το κόμμα, και η δημοκρατία βγάζει το καπέλο της σε αυτούς τους απλούς στρατιώτες του κόμματος. Αλλά αυτοί οι σύντροφοι, εξαιτίας της εκπαίδευσής τους, και όχι από κάποιο λάθος, δικό τους ή δικό σας, είναι στις γραμμές της προκαταρκτικής τάξης, και είναι αμφίβολο ακόμη και αν βρίσκονται στην προκαταρκτική τάξη, γιατί μερικοί σύντροφοι δεν γνωρίζουν ούτε την αλφαβήτα του κομμουνισμού. Το κόμμα και αυτό το συνέδριο είναι οφειλέτες τους. Έτσι, πρέπει να αφιερώσουμε αυτό το χρόνο, που όπως όλα δείχνουν μπορεί να επιτρέψει την ήσυχη ανάπτυξη της οικονομικής μας ζωής και του κόμματός μας, όχι στο να κερδίσουμε νέους οπαδούς, αλλά στη βελτίωση των τωρινών μελών. Ας κλείσουμε τις πόρτες μας σε όλους εκτός από εκείνους που θα ασκούσαν υγιή επιρροή στο κόμμα˙ σε κανέναν άλλο δεν θα πρέπει να επιτρέψουμε την αποδοχή. Οι εργάτες θα καταλάβουν. Αυτό δεν θα είναι κάποιος διαρκής κανονισμός, αλλά απλά ένα επεισόδιο στη ζωή ενός μεγάλου κόμματος του οποίου ο αριθμός μελών κάτω από τον τσάρο ήταν μόνο 5.000, και μετά αυξήθηκε ξαφνικά στις 40.000 και μετά στις 50.000. Ένα διάλειμμα ενός χρόνου είναι απόλυτα ουσιώδες για να καταστεί ικανό το κόμμα να εξετάσει τις κρυφές γωνιές του, να εκτιμήσει τη θέση και να βοηθήσει τη μάζα των μελών του να γίνουν όντως κομμουνιστές. Σε αυτό το έργο θα πρέπει να αφιερώσουμε όλη την ενέργειά μας.

Κάτι πρέπει να ειπωθεί επίσης για μερικές ειδικές δραστηριότητες. Περισσότερη προσοχή πρέπει να δοθεί στη δουλειά στη νεολαία. Ο Κόκκινος Στρατός είναι σχεδόν ολοκληρωτικά μια οργάνωση της νεολαίας. Το 1921, για να συμπληρώσουμε τα στελέχη του στρατού και του ναυτικού, στρατολογήσαμε 20.000 ανθρώπους, και όλοι αυτοί οι νέο-ενταγμένοι πρέπει να περάσουν από την οργάνωση της νεολαίας. Η δουλειά ανάμεσα στις γυναίκες είναι επίσης ίσης σπουδαιότητας. Ανάμεσα στις γυναίκες έχουμε μόλις 70.000 μέλη στο κόμμα μας, που αντιπροσωπεύουν περίπου τρία εκατομμύρια εργατριών.

Επισκοπώντας την πρόοδο του κόμματός μας, είναι σημαντικό να εξετάσουμε τους υπάρχοντες κινδύνους, και σε αυτή τη συνάφεια θα ήθελα να επισύρω ιδιαίτερη προσοχή στις γνώμες των αρκετά διορατικών εχθρών μας, των Μενσεβίκων. Σε ένα έργο που αφιερώνεται στο κόμμα μας, ο συγγραφέας του γράφει:

«Γιατί αφιερώνουμε τόση προσοχή στην εσωτερική ζωή του Μπολσεβίκικου Κόμματος; Κατά κανένα τρόπο από σεβασμό στο κόμμα και στη θεωρία του. Κατά τα τελευταία χρόνια, ωστόσο, με την έλλειψή τους κάθε είδους δημόσιας ζωής, μέσα στην κυρίαρχη ατμόσφαιρα της απάθειας και της γενικής σύγχυσης, όλα τα άλλα κόμματα και οι οργανώσεις ήταν ανήμπορες, και οι Μπολσεβίκοι, μαζί με τον Κόκκινο Στρατό, ήταν η μόνη οργανωμένη κοινωνική δύναμη. Γι’ αυτό το λόγο, η πτώση των Μπολσεβίκων δεν μπορεί να επέλθει με τον ίδιο τρόπο όπως των προηγούμενων κυβερνήσεων. Οι εξεγέρσεις δεν μπορεί να φέρουν αποτέλεσμα˙ η περίοδος των εξεγέρσεων αντιστοιχεί με την επαναστατική προώθηση και την αύξηση του επαναστατικού αισθήματος. Η πτώση της επανάστασης θα σηματοδοτηθεί από εντελώς διαφορετικές πολιτικές αναστατώσεις, όπως διασπάσεις, συνωμοσίες, και πραξικοπήματα.

Υπάρχει ένα αγροτικό στοιχείο στο κόμμα χωρίς οποιαδήποτε ιδιαίτερη τάση, αν και σταθερά οχυρωμένο στα περιφερειακά και τοπικά διοικητικά σώματα. Το κόμμα διαθέτει επίσης πολύ σημαντικές εργατικές ομάδες, που μόλις αρχίζουν να αφυπνίζονται στα ιδιαίτερα συμφέροντά τους μέσα στο κομματικό κράτος. Υπάρχουν επίσης μεγάλες ομάδες διανοουμένων, εν μέρει δημοκρατικών απόψεων, και εν μέρει με επιθυμίες για ένα κράτος “μεγάλης δύναμης”, όπως το επιδιώκει η Σμένα Βεχ [4]. Τέλος, υπάρχουν μέσα στις γραμμές του κόμματος όχι μικρός αριθμός από νέα αστικά στοιχεία. Όλα αυτά τα στοιχεία συνυπάρχουν προς το παρόν το ένα πλάι στο άλλο μέσα στο κόμμα. Όταν σημάνει η καθορισμένη ώρα, όλα αυτά τα στοιχεία θα βγουν από την κοινή τους μήτρα στο φως της ημέρας, και η διαμάχη μεταξύ τους θα εκπληρώσει το καθήκον της πολιτικής ιστορίας».

Ο συγγραφέας περιφρονεί την πολιτική μας εκκαθάρισης του κόμματος και διακηρύσσει:

«Πόσο παιδιάστικες είναι αυτές οι προσπάθειες να εμποδιστούν οι αδυσώπητες κεντρόφυγες δυνάμεις μέσω της “κομματικής εκκαθάρισης”! Πόσο καταδείχνουν τη γραφειοκρατική αυθάδεια και την απεριόριστη ματαιοδοξία κοινή σε όλους τους κατακτητές! Ποιο ήταν το αποτέλεσμα αυτής της κομματικής εκκαθάρισης που σχεδιαζόταν για να εκδιωχθούν τα αστικά στοιχεία από τις γραμμές του; Πλατιά διαδεδομένη δυσφορία, η εκδίωξη δεξιών και αριστερών στοιχείων, αγνών και διεφθαρμένων, και επιπρόσθετα λίγες ντουζίνες ανέκδοτα που κυκλοφορούν σε όλο τον κόσμο. Τέτοιες μέθοδοι δεν θα αλλάξουν ούτε θα κατακτήσουν την ιστορία του κόσμου».

Και συμπεραίνει:

«Αυτή είναι η αιτία της μακροχρόνιας καθυστέρησης της ανατροπής των Μπολσεβίκων˙ είναι επίσης ο λόγος που ο μπολσεβικισμός μπορεί να καταστραφεί από τα μέσα, με την αποσύνθεση και τη σήψη του Ρωσικού Κομμουνιστικού Κόμματος».

Αυτά τα λόγια, προερχόμενα από έναν από τους μεγαλύτερους εχθρούς μας, δεν θα πρέπει να ξεχαστούν. Αν και ο ίδιος συγγραφέας προέλεγε, ένα χρόνο πριν, ότι η πτώση της μπολσεβίκικης εξουσίας θα συνέβαινε ως εξής:

«Από τις δικές τους τάξεις, από τις τάξεις του Κόκκινου Στρατού, θα ξεπηδήσει κάποιος διοικητής ή αρχηγός που θα γίνει ένας μικρός Ναπολέων [5]. Και η συμπάθεια για την κυβέρνηση θα εξανεμιστεί σε τέτοιο βαθμό που ο Ναπολέων θα βαδίσει μια μέρα στο Κρεμλίνο, θα αρπάξει τα απομεινάρια της εξουσίας και θα σκορπίσει το Συμβούλιο των Επιτρόπων».

Η τελευταία πρόγνωσή του, από την άλλη, υπολογίζει στην αποσύνθεση του κόμματός μας και στο σχηματισμό εσωτερικών διαιρέσεων που θα οδηγήσουν στη συνολική διάλυση του κόμματος. Υπάρχει ένα στοιχείο αλήθειας σε αυτή τη δήλωση. Το κόμμα μας είναι ένα κόμμα μονοπωλίου, και επειδή είναι το μοναδικό και το μόνο δραστήριο στις δημόσιες υποθέσεις, ορισμένα στοιχεία που κάτω από άλλες περιστάσεις θα ανήκαν στα κόμματά τους, ανοίγουν το δρόμο τους προς αυτό. Τι ποικιλία έχουμε! Το αγροτικό στοιχείο είναι μια πηγή κινδύνου, το ίδιο επίσης και οι υπάλληλοι, που δεν προέρχονται από τις γραμμές της εργατικής τάξης, και εντάχθηκαν σε μας απλά από εγωιστικό συμφέρον. Δεν μπορεί να αρνηθούμε τις δυσκολίες στο δρόμο μας. Είναι εντελώς αληθινό ότι μια μοριακή διαδικασία συντελείται μέσα στο κόμμα η οποία αντανακλά περισσότερο από έναν αγώνα, η οποία αντανακλά ακόμη και την ταξική πάλη.

Πρέπει να σκεφτόμαστε την ενότητα του κόμματος. Δεν επιτρέπεται να ξεχάσουμε τη δήλωση των Μενσεβίκων ότι περιμένουν από τα ετερογενή στοιχεία μέσα στην κοινή μήτρα να αναδυθούν και να εκπληρώσουν το έργο της πολιτικής ιστορίας πολεμώντας το ένα το άλλο. Πάνω σε αυτό το χαρτί όλη η διεθνής αντεπανάσταση, όπως και η Δεύτερη και η Δύο-και-½ Διεθνής [6] εναποθέτουν όλες τις ελπίδες τους. Δεν είναι στις προθέσεις μας να συγκαλύψουμε τις αδυναμίες του κόμματος. Πρέπει να προχωράμε βήμα προς βήμα, ίντσα προς ίντσα. Πολλές δυσκολίες περικυκλώνουν το δρόμο μας, αλλά για μας η σκέψη ότι δεν υπάρχει τίποτα πιο πολύτιμο από το κόμμα μας θα πρέπει να είναι πάντα παρούσα. Οι κομμουνιστές όλου του κόσμου παραδέχονται ότι καθοδηγήσαμε το κόμμα στο σωστό δρόμο μέσα από όλες τις δυσκολίες σε αυτά τα τέσσερα χρόνια της επανάστασης. Εννοούμε να συνεχίσουμε να το καθοδηγούμε με τον ίδιο τρόπο.