Βλαντιμίρ Λένιν

Βιβλιογραφικές Σημειώσεις
(Η Διαθήκη)

Το "γράμμα προς το συνέδριο" του Λένιν, που έμεινε στην Ιστορία, και όχι τυχαία, σαν "Η διαθήκη" του, γράφτηκε καθ' υπαγόρευσή του, από τις 23 έως τις 29 Δεκεμβρίου 1922, με μία μικρή προσθήκη που έγινε τον Γενάρη του 23. Η ιστορία του κειμένου αυτού που έγινε προσπάθεια να αποκρυφτεί απο το παγκόσμιο εργατικό κίνημα για πάνω από τρείς δεκαετίες είναι λίγο πολύ γνωστή, και εκτίθεται στα κείμενα που την συνοδεύουν εδώ.

Στα ελληνικά πρωτοδημοσιεύτηκε το κεντρικό μέρος της (Κείμενο της 24 Δεκ. και υστερόγραφο της 4 Γενάρη), στο φύλλο 3-4 (Μάρτης Απρίλης 1928) του Σπάρτακου, που εξέδιδε η ομάδα του Πουλιόπουλου, σε μετάφραση πιθανότατα του τελευταίου. Ξαναδημοσιεύτηκε σε άλλη μετάφραση το 1956 από τον Βαγγέλη Σακκάτο, με ένα εισαγωγικό σημείωμα. Από την "επίσημη αριστερά" πρωτοδημοσιεύτηκε, απ'όσο ξέρουμε, γύρω στο 1975-77 ("τελευταία γράμματα και άρθρα", Εκδόσεις Σύγχρονη Εποχή). Είναι ίσως και η πρώτη φορά που δημοσιεύτηκε το πλήρες κείμενο στα ελληνικά. Η μετάφραση αυτή έχει δύο ελλατώματα: Πρώτα, οτι ο μεταφραστής δεν μπόρεσε να αντισταθεί στον πειρασμό να 'διορθώσει' τον Λένιν. Ετσι, το σημείο οπου ο Λένιν λέει οτι "Δεν έπρεπε όμως να γίνει εκμετάλλευση του επεισοδίου εκείνου ενάντια στους δύο αυτούς, παρόμοια όπως δεν πρέπει να γίνει ενάντια στον Τρότσκι εκμετάλλευση του μη μπολσεβικισμού του", έγινε: "όμως παράλληλα δεν μπορούμε να ρίξουμε όλη την ευθύνη προσωπικά πάνω τους, όπως την ρίχνουμε στον Τρότσκι για τον μη μπολσεβικισμό του". Το δεύτερο πρόβλημα αυτής της μετάφρασης είναι οι σημειώσεις, που όχι απλά δεν βοηθάνε τον αναγνώστη, αλλα κάνουν τα κείμενα (και την ιστορία τους) ακατανόητα, προσπαθώντας να τους αφαιρέσουν την ουσία τους, που είναι η πάλη ενάντια τόσο στην γραφειοκρατικοποίηση του κόμματος και του κράτους, που ο Λένιν είχε διακρίνει πριν απο οποιονδήποτε άλλο, όσο και προσωπικά στον κύριο πολιτικό εκφραστή της γραφειοκρατίας, τον Στάλιν.

Για το κομμάτι της Διαθήκης που είχε δημοσιευτεί στον Σπάρτακο, ακολουθήσαμε την μετάφραση αυτή (Απο την επανέκδοση "Σπάρτακος-Αριστερή αντιπολίτευση του ΚΚΕ, Κείμενα 1928" που έγινε το 1982 από τις εκδόσεις Ουτοπία). Το υπόλοιπο μεταφράστηκε απο το αγγλικό κείμενο που υπάρχει στο site μας από τον Αλφόνσο Πάγκα.

Το εισαγωγικό σημείωμα του Β. Σακκάτου, το πήραμε απο το φυλλάδιο "Παντελή Πουλιόπουλου: Τρότσκι, ένας μεγάλος του μαρξισμού", που εκδόθηκε γύρω στο 1993 από τον σύλλογο Παντελής Πουλιόπουλος.

Η μεταφορά του κειμένου σε ψηφιακή μορφή, ο εκσυγχρονισμός της ορθογραφίας, καθώς και η μορφοποίηση (HTML markup) έγινε το 1999 από τον Αλφόνσο Πάγκα για το Αρχείο των Μαρξιστών στο Internet (Marxists' Internet Archive).