Đây là tác phẩm đầu tiên do K. Marx và F. Engels cộng tác viết ra. Tác phẩm này được viết vào
khoảng tháng Chín đến tháng Mười một 1844 và xuất bản vào tháng Hai 1845 ở Frankfurt trên sông Main.
"Gia đ́nh thần thánh" là tên gọi hài hước đặt cho anh em Bauer và bọn theo đuôi
họ tụ tập quanh tờ "Allgemeine Literatur - Zeitung" ("Báo văn
học phổ thông"). Trong cuốn sách này, Marx và Engels đă bác bỏ anh em
Bauer và những người khác thuộc phái Hegel trẻ (hoặc phái Hegel tả), đồng thời cũng phê phán cả triết học duy tâm của chính Hegel.
Ngay từ năm 1842, khi thành lập ở Berlin cái gọi là "Phái tự do", Marx đă bất
đồng ư kiến nghiêm trọng với phái Hegel trẻ. Tháng Mười 1842, khi c̣n ở trong ban biên tập của
tờ "Rheinische Zeitung", mà hồi bấy giờ có một số phần tử thuộc phái Hegel trẻ ở
Berlin tham gia, Marx đă phản đối đăng trên báo này những bài trống rỗng và phù phiếm xa rời cuộc
sống thực tế và ch́m đắm trong cuộc tranh luận triết học trừu tượng do "Phái tự do" nêu ra. Trong hai năm sau khi Marx đoạn tuyệt
với "Phái tự do" th́ sự bất đồng ư kiến về lư luận và chính trị giữa Marx, Engels với
phái Hegel trẻ đă trở nên hết sức sâu sắc và không thể dung hoà được. Điều đó không những
chứng tỏ rằng Marx và Engels đă chuyển từ chủ nghĩa duy tâm sang chủ nghĩa duy vật, từ chủ nghĩa dân chủ cách mạng
sang chủ nghĩa cộng sản, mà c̣n nói lên rằng anh em Bauer và bọn theo đuổi họ bấy giờ đă thoái hoá
rồi. Trên tờ "Allgemeine Literatur-Zeitung", Bauer và nhóm của y đă
vứt bỏ "xu hướng cấp tiến năm 1842" và "Rheinische Zeitung" là tờ báo biểu
hiện rơ nhất xu hướng cấp tiến đó; chúng đă rơi vào chủ nghĩa duy tâm chủ quan tầm thường và thối nát,
cổ động cho thứ "lư luận" chủ trương rằng chỉ có những cá nhân kiệt
xuất tức kẻ thể hiện "tinh thần", "sự phê phán thuần tuư"
mới là người sáng tạo ra lịch sử, c̣n quần chúng, nhân dân dường như chỉ là một
chất liệu thiếu sức sống, là vật trở ngại trong quá tŕnh lịch sử.
Để bóc trần
tư tưởng phản động có hại đó, để bảo vệ quan điểm duy nhất mới và cộng sản chủ nghĩa của
ḿnh, Marx và Engels quyết định hợp tác viết quyển sách này.
Trong mười ngày Engels lưu lại Paris, hai ông đă định ra đề cương, chia xong các chương mục
và cùng viết "Lời tựa" của quyển sách mà ban đầu được gọi là
"Phê phán sự phê phán có tính phê phán. Chống Bruno Bauer và đồng
bọn". Trước khi rời Paris, Engels đă viết xong mấy chương mục mà ḿnh
đảm nhiệm. Mác đă gánh vác đại bộ phận cuốn sách, cho tới cuối tháng Mười một
1844 mới viết xong; mặt khác, để viết những chương mục được phân công, ông đă
lợi dụng một phần bản thảo kinh tế - triết học mà ông viết vào xuân - hè năm
1844, đă lợi dụng những điều thu hoạch được trong việc nghiên cứu lịch sử cách
mạng tư sản Pháp cuối thế kỷ XVIII và nhiều bút kư, trích yếu khác, nên đă vượt
xa khuôn khổ ấn định cho cuốn sách. Trong quá tŕnh in, Marx đă thêm
vào tên sách mấy chữ "Gia đ́nh thần thánh". Mục lục quyển sách này đă
nói rơ những chương mục nào do Marx viết, những chương mục nào do Engels viết.
Quyển sách này khổ nhỏ, dày hơn 20 trang in, v́ vậy căn cứ vào quy định thời
bấy giờ của một số bang ở Đức, nó không bị cơ quan kiểm tra sách báo kiểm duyệt
trước.
Tác giả:
K. Marx - F. Engels
Năm viết:
1844
HTML Markup:
Vanya
Nguồn:
C. Mác - Ph. Ăng-ghen Toàn tập, NXB Chính trị quốc gia, 1995, t.2, tr.13-316